این رساله در اصل مجموعه تواریخ است که از طرف شعرای تاریخ گو در ضمن وقایع گوناگون سروده شده است، از این رو می‌توانیم این رساله را "تواریخ وقایع عهد صفوی" بنامیم.

نویسنده در تامل بر مسائل ایران به این نتیجه رسیده است که تاکید بر روشنگری و خرافه زدایی در اذهان عمومی امری لازم است اما کفایت نمیکند. چون تا وقتی به برداشتی درست و معاصر از پدیده رنسانس و دستاوردهایش برای بشریت نرسیم، پیش شرطهای جنبش روشنگران را نخواهیم داشت.

جرج سارتن از نظر برخی پدر تاریخ علم به حساب می‌آید. در این کتاب نظر آن است که پیشرفت فکر بشری در زمینه طبیعی آن روشن شود. البته فکر از این زمینه طبیعی متاثر می شود، ولی اصالت و کمال آن مربوط به خود وی می باشد.

کتاب شامل ‫۱۲ داستان کوتاه با عناوینی چون: جوانی گاسپار، بچه گمشده، اسب ابلق و مرد سلمانی، تئودول رزیدور، نیکلاس و نوازندگان او، سفر دریایی عجیب، کشور بزرگ، بازگشت و...

در این خطابه‌ها، مباحثی چون: راز طول عمر کیش زرتشت، ریشه‌های باستانی، انواع تعالیم اعتقادی و شیوه نشر و تحول آن بررسی شده است. مری بویس از بزرگترین پژوهشگران تاریخ و اساطیر ایرانی و از استادان مهرداد بهار بوده است.