هر کتاب، فرصت یک زندگی تازه.
محمدتقی زهتابی و هویت تاریخی ترکان ایران
نویسنده: علی اصغر حقدار
محمدتقی زهتابی از «تُرک‌پژوهانِ» کوشای ایران بود که بررسیِ تاریخِ باستانیِ ترکانِ ایران و کاوش در زمینه‌های تاریخیِ زبانِ ترکی در ایران و اصولِ آوایی و دیگر مسائلِ زبان‌شناختیِ ترکی را سرلوحه‌ی تحقیقاتِ خود قرار داده بود.
کوشش‌های زهتابی در این زمینه از آن جهت ارزشمند است که در تاریخ‌نگاریِ رسمیِ ایران، نقشِ آشکارِ «عنصرِ ترکی» معمولا موردِ بی‌مهری قرار گرفته و حتی جعل و تحریف شده است. در این راستا، خودِ حاکمانِ ترکِ برهه‌های تاریخیِ مختلفِ ایران نیز چندان بی‌تقصیر نبوده‌اند؛ چرا که با مستحیل نمودنِ خود در گونه‌ای از باستانگراییِ «پارسی‌محور» به هویت و زبانِ ترکی بی‌توجهی کردند.
در تاریخ‌نگاریِ معاصرِ ایران نیز که در دورانِ رویارویی با تمدنِ غرب آغاز می‌شود، با انقلابِ مشروطه و استقرارِ دولتِ متمرکزِ تجددگرا ادامه پیدا میکند، و به امروز که ایران تحتِ حکومتی تئوکراتیک است می‌رسد، در گفتمانِ رسمی کمتر سخنی از زبان و فرهنگ و هویتِ ترکانِ ایران به میان آمده. هرجا هم که سخنی از این‌ها رفته، عمدتا به صورتِ مطایبه‌آمیز و غیرِواقعی و حاشیه‌ای و بعضا مغرضانه بوده است.
با نظر به چنین پیشینه‌ای است که زهتابی، با کنکاش در تاریخنگاری و زبان‌شناسیِ دیرینِ ترکانِ ایران، در عینِ پر کردنِ خلاءِ تاریخنگاری در بابِ این موضوع‌های بنیادی، «رنسانسِ هویتِ ترکی» را به یکی از دغدغه‌های اندیشه‌ورزی در ایرانِ معاصر تبدیل میکند.
علی اصغر حقدار در کتابِ «محمدتقی زهتابی و هویتِ تاریخیِ ترکانِ ایران» – که بخشی از پروژه‌ی «تاریخ‌نگاریِ اندیشه‌های مدرنِ در ایرانِ» خودِ اوست – به گزارش و ارزیابیِ تحقیقاتِ دکتر زهتابی در بابِ دورانِ باستانِ هویت و زبانِ ترکانِ ایران پرداخته است.
کتابْ شاملِ یک مقدمه و هشت فصل می‌باشد تحتِ عناوینِ زیر:
۱) زندگی و زمانه‌ی محمدتقی زهتابی
۲) تاریخِ دیرینِ ترکانِ ایران
۳) واژه‌شناسیِ ترک
۴) اوغوزها
۵) دوره‌ی آتروپاتن در تاریخِ آذربایجان
۶) زبانِ ترکی در آذربایجان
۷) تبارشناسیِ زبانِ ترکی در دورانِ باستان
۸) منابعِ تحقیقاتی
کتابِ «محمدتقی زهتابی و هویتِ تاریخیِ ترکانِ ایران» به شکلِ محدود در استانبول منتشر شده؛ و اینک با اجازه‌ی مولفْ به شکلِ رایگان توسطِ «باشگاه ادبیات» در اختیارِ خوانندگان قرار می‌گیرد.
حق تکثیر: چاپ اول: استانبول دسامبر2015
کوشش‌های زهتابی در این زمینه از آن جهت ارزشمند است که در تاریخ‌نگاریِ رسمیِ ایران، نقشِ آشکارِ «عنصرِ ترکی» معمولا موردِ بی‌مهری قرار گرفته و حتی جعل و تحریف شده است. در این راستا، خودِ حاکمانِ ترکِ برهه‌های تاریخیِ مختلفِ ایران نیز چندان بی‌تقصیر نبوده‌اند؛ چرا که با مستحیل نمودنِ خود در گونه‌ای از باستانگراییِ «پارسی‌محور» به هویت و زبانِ ترکی بی‌توجهی کردند.
در تاریخ‌نگاریِ معاصرِ ایران نیز که در دورانِ رویارویی با تمدنِ غرب آغاز می‌شود، با انقلابِ مشروطه و استقرارِ دولتِ متمرکزِ تجددگرا ادامه پیدا میکند، و به امروز که ایران تحتِ حکومتی تئوکراتیک است می‌رسد، در گفتمانِ رسمی کمتر سخنی از زبان و فرهنگ و هویتِ ترکانِ ایران به میان آمده. هرجا هم که سخنی از این‌ها رفته، عمدتا به صورتِ مطایبه‌آمیز و غیرِواقعی و حاشیه‌ای و بعضا مغرضانه بوده است.
با نظر به چنین پیشینه‌ای است که زهتابی، با کنکاش در تاریخنگاری و زبان‌شناسیِ دیرینِ ترکانِ ایران، در عینِ پر کردنِ خلاءِ تاریخنگاری در بابِ این موضوع‌های بنیادی، «رنسانسِ هویتِ ترکی» را به یکی از دغدغه‌های اندیشه‌ورزی در ایرانِ معاصر تبدیل میکند.
علی اصغر حقدار در کتابِ «محمدتقی زهتابی و هویتِ تاریخیِ ترکانِ ایران» – که بخشی از پروژه‌ی «تاریخ‌نگاریِ اندیشه‌های مدرنِ در ایرانِ» خودِ اوست – به گزارش و ارزیابیِ تحقیقاتِ دکتر زهتابی در بابِ دورانِ باستانِ هویت و زبانِ ترکانِ ایران پرداخته است.
کتابْ شاملِ یک مقدمه و هشت فصل می‌باشد تحتِ عناوینِ زیر:
۱) زندگی و زمانه‌ی محمدتقی زهتابی
۲) تاریخِ دیرینِ ترکانِ ایران
۳) واژه‌شناسیِ ترک
۴) اوغوزها
۵) دوره‌ی آتروپاتن در تاریخِ آذربایجان
۶) زبانِ ترکی در آذربایجان
۷) تبارشناسیِ زبانِ ترکی در دورانِ باستان
۸) منابعِ تحقیقاتی
کتابِ «محمدتقی زهتابی و هویتِ تاریخیِ ترکانِ ایران» به شکلِ محدود در استانبول منتشر شده؛ و اینک با اجازه‌ی مولفْ به شکلِ رایگان توسطِ «باشگاه ادبیات» در اختیارِ خوانندگان قرار می‌گیرد.
حق تکثیر: چاپ اول: استانبول دسامبر2015
» کتابناکهای مرتبط:
Cambridge Introducing English Linguistics
زبان اورارتو
تحلیل زبان ترکی بر پایه ریاضی
Powered by You
Member
Member
Publisher
تو اى آذرآبادگان جاودانى / ز کید ستم پیشگان در امانى
مخور غم گر از کینه دشمنانت / کنون چند گاهى است بى خانمانى
میندیش اگر سالیانى به سختى / ستمدیده در زیر بار گرانى
میندیش چندى گر از جور گردون / دل افسرده سرگرم آه و فغانى
حوادث حبابى است ناچیز و فانى / تو باقى چو رود اَرَس جاودانى
تو بر فرق این ملک، زیبنده تاجى / تو در جسم این مرز، نوشین روانى
تو شمع دل افروز شبهاى تارى / تو روشنگر بزم ایرانیانى
تو بر جسم ایران، سرى تاجدارى / تو بر تخت کشور شه دادبانى
تو یکتا علمدار جنگ و ستیزى / تو تنها نگهبان ملک کیانى
تو خاکى پر از کانِ لطف و صفایى / تو گنجى پر از گوهر و بهرمانى
بنازم تو را کز شکوه دلارا / به یادآورِ حشمت باستانى
بنازم تو را کز پى پاس ایران / به تدمیر بدخواه، بسته میانى
«پس از پیرى و دادمردى که دادى» / هنوز از فروغ شهامت جوانى
هنوز از پس قرنها رنج بردن / نماینده تاب و توش و توانى
ادامه شعر در سایت استاد ادیب برومند :
http://www.adibboroumand.com/%DA%86%D9%8...9%86/#more-1591
Member
Member
ویکی پدیای فارسی:
آتیلا نام فرمانروای هون‌ها بوده که در قرن پنجم میلادی در اروپای شرقی و مرکزی امپراطوری وسیعی را برپا کرده بود. مورخ لهستانی نام آتیلا را بصورت آگویلا بکار برده که معنی کلمه آگوا در زبان لاتین آب است. برخی هم معتقدند که نام آتیلا از ترکیب کلمه ایتلت مجاری (به معنی قاضی) یا آتا در زبان گوتی با پسوند تصغیر ایلا ایجاد شده‌است. نوشته‌های تاریخی نشان میدهد که نام آتیلا در اروپای مرکزی قبل از آتیلای هون نیز رواج داشته‌است.[۲]
در مجارستان هفتم ژانویه روز نام آتیلاست.[۱]
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%...%D8%A7%D9%85%29
ممکن است این نام از کلمه آتیل که در آلتایی قدیم به معنی آب و نیز نام رود ولگا در زبان ترکی است، ایجاد شده باشد. (همچنین این نام را با آتالیق -به معنی پدرخوانده- که عنوانی مهم در قبایل ترک بوده مقایسه کنید) مورخ لهستانی نام آتیلا را بصورت آگویلا بکار برده که معنی کلمه آگوا در زبان لاتین آب است. برخی هم معتقدند که نام آتیلا از ترکیب کلمه ایتلت مجاری (به معنی قاضی) یا آتا در زبان گوتی (آتا -به معنی پدر-از زبان ترکی وارد این زبان شده‌است) با پسوند تصغیر ایلا ایجاد شده‌است
ویکی پدیای انگلیسی ,نام آتیلا:
https://en.wikipedia.org/wiki/Attila_%28name%29
**********************************************************
جناب آقای آتیلا آذربایجانی؛
درود
آیا در زبان ترکی باستان آتیلا به معنای چابک سوار می باشد؟
گفته می شود که از زبان هون های مجارستان آثار چندانی برجای نمانده است.
Member
من کاری ندارم آتیلا کی بوده و چیکار کرده معنی آتیلا در زبان ترکی یعنی چابک دوستان از معده حرف نزنید
Member
فکر کنم پدر آتیلا اتحادیه ای از قبایل هون در استپهای شمال خزر درست کرده و مدتی در فکر عبور از دربندر و یورش به آذربایجان دوران ساسانیان بوده ودر جنگهای بی پایان ایران وبیزانس خود وآتیلا مدتی متحد این دو رقیب بوده اند.
آتیلا با عبور از ساحل دریای سیاه پا به خاک بالکان گذاشته وپس از یک محاصره طولانی در پیرامون دیوار های بلند کنستانتینوپل وگرفتن باجی گزاف از رم شرقی روبه مرکز اروپا گذاشته و رم غربی رو به فروپاشی را به نبرد طلبید که با وجود موفقیت های نخستین از فتح آن ناتوان ماند.
مجار های ترک تبار ساکن استپ های پانونیا شدند وبه تدریج هونگری ویا مجارستان یادآور این مردم کوچگر و سوارکار شد.
تا پیش از مسیحی شدن مجار ها سعی در حمله به فرانسه را داشتند که موفق نشدند.
*******************************************************************
البته پس از نبرد موهاچ و تسخیر مجارستان در اوایل قرن شانزدهم توسط سلطان سلیمان قانونی تا از دست دادن مجارستان در عهد محمد چهارم در دهه 1680 مجار ها با وجود داشتن تبار ترکی به هیچ روی دل خوشی از اشغالگران ترک نداشتند و اکنون نیز ملی گرایان مجار با وجود افتخار به پیشینه هون خویش ارادتی به واردت شدن به اتحادیه سراسری پانترکان ندارند.
در دوران عثمانی تا جایی که اطلاع دارم به گرگ به عنوان نماد برتری نژادی اشاره نشده وتنها پس از جمهوریت بود که برای مدتی نقش گرگ بر اسکناس های لیره ترک نقش برگرفته بود.
(اسکناس پنج لیری,سری 1927)
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%...6n_y%C3%BCz.jpg
در ترکیه قدیم نیز از نامهای عربی همچون ایران برای اسم اشخاص استفاده می شد ولی نام هایی همچون خسروپاشا,خورشید پاشا و رستم پاشا نیز به چشم می خوردند وهمچون ایران دوران قاجار که گهگاه فریدون و طهماسب یادآور نام های کهن ایرانی ودر اصل شاهنامه بود با نام هایی با ریشه ترکی مواجه می شدیم.
Member
البته هر کسی در نامگزاری خودش خود داند ،هر چند گفتنی است که در دوران مدرن، هزار افسوس ،که در اثر پروپاگاندای پانترکان ، اصطلاحاتی در آذربایجان وارد شده است که هیچ ریشه بومی در فرهنگ آذربایجان و ایران ندارد و در شان مردم ایرانی آذربایجان نیست ، برای نمونه همین "آتیلا" در اروپا (بجز مجارستان) نماد بربریت و توحش و خونخواری است ، در حالیکه آذربایجانی های اصیل همواره بر فرزندان خود نامهای شاهنامه ایی میگذاشتند طهماسب و رستم و...، و یا همین "گرگ پرستی" هیچگاه در آذربایجان و برازنده مردم با فرهنگ نبوده است و "گرگصفتی " را همواره و همه مردم با فرهنگ با درنده خویی و بربریت برابر میدانسته اند ، اما اخیرا که ادبیات پانترکان وارد شده است ، بعضی جوانان گرگ صفتی را هویت خود میدانند و به آن افتخار هم میکنند !!!
و در پایان لحن شما کاملا تهدید آمیز است ، حواستان باشد .
Member
متاسفانه بی سواد یا بد سواد اطراف ما را گرفته،عزیز من، مگر اسم ترکی گذاشتن کار اشتباهیه؟مثلاً شما اسم کوروش نمیذارید؟پس پان فارسیسم هستید مگر کسی که اسمشو مثلاً حسین میذاره پان شیعه هست؟ من در پایان گفتم اگر از این ادعای قوم برتر بودن دست برندارید خودتان ضرر خواهید کرد،من از اینکه ایرانی هستم خوشحالم ولی تا وقتی خوشحالم که ایران هم با وجود ما از ته دل خوشحال باشه در ضمن توسل به بد گویی و فحش کار ضعیفا هست که متاسفانه آلارم های فحش دادن را نشان دادید
Member
متاسفانه بی سواد یا بد سواد اطراف ما را گرفته،عزیز من، مگر اسم ترکی گذاشتن کار اشتباهیه؟مثلاً شما اسم کوروش نمیذارید؟پس پان فارسیسم هستید مگر کسی که اسمشو مثلاً حسین میذاره پان شیعه هست؟ من در پایان گفتم اگر از این ادعای قوم برتر بودن دست برندارید خودتان ضرر خواهید کرد،من از اینکه ایرانی هستم خوشحالم ولی تا وقتی خوشحالم که ایران هم با وجود ما از ته دل خوشحال باشه در ضمن توسل به بد گویی و فحش کار ضعیفا هست که متاسفانه آلارم های فحش دادن را نشان دادید