زندگی ایرانیان در خلال روزگاران

اسکن جدیدی از کتاب جایگزین شد.

گیاه جاوادنگی گئوکرن (= گیاه شفابخش) که در اساطیر ایران باستان بسیار از آن یاد شده است، همان کوکنار یا خشخاش است. با نگرش به ریگ ودا و نسک های ایرانی، از آن برای فرو نشاندن درد بهره می گرفتند. خبر جاودانگی جمشید و گیاه جاودانگی به گوش میانرودانی ها نیز رسیده بود، و پادشاه اوروک در پی آن به ایران آمد. امبروسیا (= جاودانگی) در نزد یونانیان که در نسک ایلیاد از آن یاد شده است، همین گیاه است.

مواد مخدر
یکی از تفریحات ناسالم مردم در قرون وسطی غیر از میگساری استفاده از مواد مخدر بود، استفاده از شراب به گواهی اسناد تاریخی قرنها قبل از ظهور اسلام در ایران معمول بود، ولی به کار بردن مواد مخدر به عنوان مسکن و مکیف (کیف آور) و برای تخدیر (بی حس، سست) اعصاب معلوم نیست، از چه تاریخی در ایران معمول گردیده است، آنچه مسلم است اینکه دو دانشمند نامدار ایوان محمد زکریای رازی و بوعلی سینا هر دو از خواص شیره کوکنار (غلاف خشخاش) اطلاع داشتند، ولی هیچ دلیلی که حکایت کند استفاده از کوکنار یا شیره آن نماید در دست نیست.
ظن غالب این است که ایرانیان خوردن شیره کوکنار را از عثمانیها آموختند. ترکها گمان می‌کردند که خوردن شیره کوکنار آدمی را دلیر و رزمجو می‌کند، به همین جهت سپاهیان عثمانی کمابیش ازاین سم زیان بخش می‌خوردند، در نتیجه جنگهای مستمر، ایران و عثمانی این عادت جانکاه بین ایرانیان نیز راه یافت و با آمیختن شیره کوکنار با هل، جوز هندی، دارچین، زعفران و دیگر مواد، تریاک درست می‌کردند و مردم هوسباز و عشرت طلب بر سبیل تنقل گاه حبی از آن می‌خوردند. شاه عباس به سختی با استعمال این سم، در بین سربازان عموما و توده مردم خصوصا" به مبارزه برخاست، با این حال اقلیت متنعم از این کاردست نکشیدند.
شاه عباس در سالهای اول پادشاهی خود با دو چیز که یکی ریش و دیگری تریاک بود مخالفت کرد و در سال دهم سلطنت خود «فرمان ریش تراشی عام» داد، و این حکم را چنان با خشونت و سختی اجرا کردند که در بسیاری از شهرهای ایران ریش سادات و صلحا (جمع صلیح: صالحان، نیکوکاران) را هم تراشیدند، و نیز در سال ۱۰۰۵ کارمندان تریاکی دربار را بیرون ریخت. «صفحه‌های ۷۱ و ۷۲ کتاب حاضر»