در پاسخ به هموطنان عزیز
اینطورنیست که "خط لاتین برای زبان لاتین است" زیرا که دیگر کسی به زبان لاتین (بجز واتیکان)صحبت نمیکند اما میلیاردها مردمان با زبانهای جورواجور به آسانی از خط لاتین بهره میبرند پس این خط آن اندازه تواناست که به هر قالبی در میآید و بویژه با زبان ملی ما بسیار کارآمد است
هر دگرگونی نیازمند جرعت و اراده است ، آغاز هر کار نوینی دلهره آور است اما باید دید خط لاتین منطقی تر است یا خط عربی؟
اگر منطق حکم کرد که خط لاتین بهتر است پس باید دید که آیا فاکتورهای دیگر هستند که شاید ما را از بکارگیری اش بازدارند ؟
شاید نگرانی ما از ادبیات و دین باشد ؟ ----->با خط لاتین کتابهای ادبی گذشته و آینده را بگونه بسیار دقیقتری میتوان نگاشت بی آنکه زمان بسیاری برای غلطهای املایی هدر رود، و حتی خواننده کارهای ادبی گذشته بیشتر هم میشود ، چون خط آسان از دشواریهای دریافت متنهای ادبی کلاسیک میکاهد و آنها را گیرا تر میگرداند
آموزش :در کشور ما مردمانی با زبانهای گوناگون میزیند که زبان مادریشان فارسی نیست که همین نکته به دشواری فهم خط فارسی میافزید ، با خط لاتین میتوان زبان ملی را یطور یکسان برای همه مردمان ایران فهمپذیر گردانید
در پاسخ به " موضوع تغییر خط و الفبا دیگر کهنه شده .." سخنی نادرست است زیرا که اولا هیچکس حق حکم دادن در اینکه چیزی کهنه شده یا نشده را ندارد دوما مگر شما در روزگار کنونی بکار گیری خط فینگلیش را نادیده گرفته ایید که همین واقعیت دقیقا سخن شما را رد میکند .
در پاسخ به هومن : شاید اگر ترجمه فارسی قران را به لاتین بنویسیم مردم بیشتر قران را خواهند خواند ، همانگونه که انجیل که در اصل بزبان آرامی-عبری- و یونانی بوده را بزبانهای گوناگون و بخط لاتین مینویسند و خواننده بسیار دارد ، پس مشکل اینکه مردم کتابی را بخوانند یا نخوانندتنها در خط و زبان نیست .
و اما اگر ما روش انگلیسی را بجای روش لاتین فونتیک بکار ببریم پس باز دچار مشکل خواهیم شد زیرا که حرفهای q c x زائد میمانند درحالیکه همین حرفها بسیار برای زبان ما کار آمدند.
به نظرم اگر به جای تمام حروفی که در فارسی همگی یک صدا میدهند مثل ذ,ز ,ظ,ض یا س,ث,ص و...یک "حرف نماینده" از هر گروه انتخاب کنیم و باقی را حذف کنیم, هم نمرات املای بچه ها ارتقا می یابد و هم کلی از زمان بچه ها تا آخر دبیرستان و حتی بعدش برای یادگیری املای درست کلمات هدر نمیرود و هم خط فارسی ساده تر میشود...
اصلا شاید درس "املا" به جای یازده سال به دو سه سال کاهش یابد!
نگران اشتباه شدن کلمه ی "اسرار" با "اصرار" هم نباشید,
تفاوت این دو را به راحتی متوجه میشویم, همانطور که معنای کلمه ی شیر(که سه معنی دارد) را با توجه به جایگاه آن در جمله متوجه میشویم
به نظر من باید خط رو تکمیل کرد نه اینکه اونرو از بین ببریم. مثل گذاشتن ویرگول و کاما و گیومه و ... می توانیم خطمون رو پربار تر کنیم. مثلاً میشه تنوین ها رو برداریم یا اونها رو با «ن» بنویسیم. البته عده ای از متخصصین اعم از خطاطان و ویراستاران و ادبا و نویسندگان و ... حتی تایپیستها در این کار باید مشارکت داشته باشند.
تغییر خط مثل تغییر زبان است و ابلهانه است که بخواهیم خطمون رو با گنجینه ای از کتب دستنویس و چاپی(که الان پس از صد ها سال می توانیم بگوییم فارسیست) به الفبا و خط پر ایراد لاتین تبدیل کنیم.
راستی، کامنت قبلی را با این فرض نوشتم که آخوندزاده در حرفش صادق بود و واقعا به خاطر سختی الفبای عربی، خواستار تغییر آن بود.
هر چند نشانه های زیادی وجود دارد که باعث می شود به صداقت این شخص و امثال او شک کنیم. یک نمونه اش جملات زیر است که آخوندزاده در نامه ای به ملکم خان نوشته :
"روزی مردم غزنین بر سلطان علاءالدین حسین جهانسوز غوری شوریدند. سلطان این بیت را برای آن ها نوشت: اگر من شهر غزنین را از بنیاد برنکنم من حسین فرزند خلف حسن بن حسین نیستم. و من نیز می گویم این کیش اسلام نام که جلوگیر راه الفباست، من اگر این کیش را از بیخ برنیندازم علی فرزند خلف حسن تقی نیستم." !!
در واقع خیلی از افرادی که در این کتاب نامشان به عنوان طرفداران تغییر خط آمده، دارای افکار ضد اسلام و ضد دینی هستند. پس زیاد بی راه نیست اگر ادعای آن ها مبنی بر دشوار بودن الفبای عربی را صرفا یک "بهانه" بدانیم.
موضوع تغییر خط و الفبا امروز کهنه شده. این مسئله بیش تر مناسب ذهن و تفکر روشن فکران 100 سال و 200 سال پیش است . امروز با توجه به واقعیاتی که شاهدیم، تکرار این حرف ها، به نظرم بی معنی و نادرست است.
میرزا فتحعلی آخوندزاده و میرزا ملکم خان، اولین اشخاصی بودند که این موضوع را مطرح کردند. در دوران این دو نفر ( یعنی قرن نوزدهم) میزان سواد بین ایرانی ها واقعا پایین بود. جایی خواندم در اوایل قرن نوزدهم فقط 5 درصد مردم ایران سواد داشتند. این ها (آخوندزاده و ملکم خان) گمان می کردند دلیل اصلی این بی سوادی گسترده، دشوار بودن خط فارسی است که باعث می شود عوام از پس یاد گیری آن برنیایند. فکر می کردند اگر خط ما تغییر کند، وضعیت دگرگون می شود و ملت باسواد. این ذهنیت در فصل دوم این کتاب هم دیده میشود.
در صفحه ی 25 کتاب، طرز فکر آخوندزاده را در این مورد می خوانیم : " اگر الفبای ملت اسلام آلفابتی بودی و نه سیلابی، و نوشتن هم از طرف چپ به طرف راست بودی، ملت اسلام در عالم سیویلیزه، یعنی در ترقی و مدنیت بر ملت اروپا بی شبهه سبقت جستندی." !
راستش آخوندزاده را نباید به خاطر این فکر اشتباه سرزنش کنیم. در آن دوران که فقط پنج درصد مردم سواد داشتند، تا حدودی طبیعی است که چنین فکری به ذهن یک " روشن فکر" خطور کند.
اما در دوران ما چه ؟ الان درصد سواد ( سواد خواندن و نوشتن) در ایران 85 درصد است. و این یعنی 85 درصد مردم توانستند این خط را یاد بگیرند. این واقعیت، ثابت می کند که این خط و الفبا آن قدرها هم دشوار نیست. در واقع هر فردی حتی با ضریب هوشی زیر متوسط هم قادر است خط فارسی را در یک سال اول دبستان یاد بگیرد و بنویسد.
فکر می کنم اصلا درست نیست در قرن بیست و یکم، همچنان درگیر افکار روشن فکران ضعیف ایرانِ قرن نوزدهم باشیم. تغییر الفبا مهم نیست.بلکه تغییر محتوا و مطالبی که با این الفبا می نویسیم مهم است!
بله، این الفبای عربی، برای ما دشواری هایی هم دارد. مثل وجود این همه نقطه یا چسبیدن حروف به هم. با این حال این دشواری در حدی نیست که نیاز به تغییر الفبا داشته باشیم. امروز در کشورمان از آثار ادبی گرفته تا آثار علمی و فنی به همین خط نوشته می شوند و این آثار در گویایی و وضوح چیزی کم ندارند.
خلاصه اینکه ، بحث تغییر الفبا، با توجه به شرایط بد سواد مردم ایران در قرن نوزده مطرح شد. که البته اشتباه بود و امروز طرح کردن دوباره این مسئله، بی معنی و بی مورد است.
یه انتقاد هم راجع به اسکن کتاب داشتم. حالا چرا اینقدر از دور عکس گرفتین؟ بهتر بود تا جایی که متن اجازه میده نزدیکتر می شدین. احتیاج نبود کل مساحت صفحه های کتاب رو توی عکس جا بدین؛ همین که نوشته ها توی عکس باشن کافی بود.
ببینید، اگه ما بخوایم به هر دلیلی این خط رو تغییر بدیم فقط تاریخ رو تکرار کردیم. درسته که خط عربی مشکلاتی رو برای ما به وجود آورده (از جمله غلط املایی و تبدیل سه حرف a، e، o، به حرکت) اما فراموش نکنیم که حروف لاتین هم برای زبان لاتین طراحی شده. اگه قرار باشه خط رو تغییر بدیم باید بشینیم خودمون یه خط اختراع کنیم که تمام نیازهای زبانی ما رو جواب بده و هماهنگی کامل با زبان فارسی داشته باشه. نه اینکه باز خط یه ملت دیگه رو برداریم استفاده کنیم و بعد ببینیم با این خط هم مشکل داریم.
ضمنا دوستان چند نکته رو فراموش نکنید. این حروف تایپی که الان استفاده می کنیم، به احتمال 90 درصد ساخت دست عربها بوده و ایرانی ها فقط source اون رو برداشتن و یه کم تغییر دادن. این حروف تایپی رو خودمون نساختیم. تا قبل از اینکه سامسونگ توی دیوایس های Note تشخیص دستخط فارسی به تایپ رو بیاره، هیچ نرم افزار تولید داخلی رو ندیدم که این قابلیت رو اضافه کرده باشه. گوگل فارسی رو خارجی ها برامون فارسی کردن... ویندوز رو هم همینطور. برای همینم توی جفتشون سوتی های ترجمه ای وحشتناک وجود داره. میخوام بگم گیرم که خط عوض شد؛ کی میاد همه اینا رو دوباره بنویسه؟ خودمون؟! حتی اگه خودمون خط اختراع نکنیم و از حروف لاتین استفاده کنیم بازم باید به گوشه بشینیم تا شرکتهای خارجی زبان فارسی رو تغییر بدن وگرنه خودمون هیچ کاری نمی کنیم.
شما توی خونه ات نشستی و میگی "بنده به شدت طرفدار تغییر خط فارسی به لاتین هستم" اما تا حالا فکر کردی که تغییر خط یه چیزی فراتر از SMS دادنه؟ شما الان این حروف عربی رو تشخیص میدی و راحت می خونی. اما فردا بچه ات بهت فحش میده چون در هر حال بازم مجبوره این حروف رو در کنار خط جدید یاد بگیره و فقط حجم درسهاش زیاد میشه. حتی اگه خط عربی کاملا از ایران برچیده بشه بالاخره بچه ات باید بلد باشه قرآن رو از رو بخونه! خط قرآن رو که نمیشه تغییر داد.
نمی تونیم بگیم خب، امروز خط رو تغییر دادیم پس از فردا همه چیز عوض میشه. این همه کتاب فارسی زبانی که به خط عربی نوشته شده رو چطور میخوان برگردونن؟ سایتها و وبلاگهایی که به این زبون نوشته شده چطور؟ ببین فقط خودتو نبین؛ همین الان توی ایران آدمهایی هستن که تازه اول ابتدایی رو تموم کردن. نسل ما به قدر کافی موش آزمایشگاهی آموزش و پرورش بودن؛ دیگه بچه هامون رو مثل خودمون نکنیم.
به نظر من زبان فارسی در طول تاریخ خود توانسته به راحتی با خط عربی سازگار شود و حتی بنا به سیستم فنوتیکی خود برخی از حروف را که در عربی وجود ندارد به آن بیفزاید(مانند گ چ پ ژ). موضوع تغییر خط از همان ابتدای طرح آن بیشتر موضوعی سیاسی بود.دولتهای مدرن غیر عربی سعی داشتند تا با تغییر این خط پیوند ملتها را از سنتهای خود قطع کنند و آن ها را به زور مدرن کنند.کشف حجاب زنان، لباس متحدالشکل برای مردان و تغییر الفبا را باید در یک بسته ی فرهنگی دید نه جدا از هم. تغییر الفبا میتوانست ملت را از پیشینه ی فرهنگی خود بگسلد. تغییر الفبا بخاطر املای کلمات واقعا یک بهانه بود بخاطر همین موضوع مشکلات املایی کلمات در خط عربی نتوانست ادبای این ممالک را قانع کند ولی سیاستمداران قانع شدند.
خوشبختانه موضوع تغییر الفبا در ایران هیچگاه جدی نبود و بلایی که به سر ترکیه و جمهوری های آسیای مرکزی آمد سر ایران نیامد.
البته اشتباه نشود امروزه در بیشتر جاهای دنیا اگر موضوع بحث،بر سر تلفظ دقیق کلمات باشد سعی میکنند برای فهم دقیق تلفظ آنها از حروف استاندارد لاتین استفاده شود( مثلا فرض بگیرید کلمه ای در گویش محلی کرمان ) ولی اینها بیشتر در زبان شناسی کاربرد دارند و نه در استفاده های دیگر.اگر قرار باشد املای درست کلمات ملاک باشد احتمالا زبان انگلیسی به عنوان مهمترین زبان دنیا باید اصلاح الفبایی بشود.
دیدگاه‌های کتاب الکترونیکی در پیرامون تغییر خط فارسی
اینطورنیست که "خط لاتین برای زبان لاتین است" زیرا که دیگر کسی به زبان لاتین (بجز واتیکان)صحبت نمیکند اما میلیاردها مردمان با زبانهای جورواجور به آسانی از خط لاتین بهره میبرند پس این خط آن اندازه تواناست که به هر قالبی در میآید و بویژه با زبان ملی ما بسیار کارآمد است
هر دگرگونی نیازمند جرعت و اراده است ، آغاز هر کار نوینی دلهره آور است اما باید دید خط لاتین منطقی تر است یا خط عربی؟
اگر منطق حکم کرد که خط لاتین بهتر است پس باید دید که آیا فاکتورهای دیگر هستند که شاید ما را از بکارگیری اش بازدارند ؟
شاید نگرانی ما از ادبیات و دین باشد ؟ ----->با خط لاتین کتابهای ادبی گذشته و آینده را بگونه بسیار دقیقتری میتوان نگاشت بی آنکه زمان بسیاری برای غلطهای املایی هدر رود، و حتی خواننده کارهای ادبی گذشته بیشتر هم میشود ، چون خط آسان از دشواریهای دریافت متنهای ادبی کلاسیک میکاهد و آنها را گیرا تر میگرداند
آموزش :در کشور ما مردمانی با زبانهای گوناگون میزیند که زبان مادریشان فارسی نیست که همین نکته به دشواری فهم خط فارسی میافزید ، با خط لاتین میتوان زبان ملی را یطور یکسان برای همه مردمان ایران فهمپذیر گردانید
در پاسخ به " موضوع تغییر خط و الفبا دیگر کهنه شده .." سخنی نادرست است زیرا که اولا هیچکس حق حکم دادن در اینکه چیزی کهنه شده یا نشده را ندارد دوما مگر شما در روزگار کنونی بکار گیری خط فینگلیش را نادیده گرفته ایید که همین واقعیت دقیقا سخن شما را رد میکند .
در پاسخ به هومن : شاید اگر ترجمه فارسی قران را به لاتین بنویسیم مردم بیشتر قران را خواهند خواند ، همانگونه که انجیل که در اصل بزبان آرامی-عبری- و یونانی بوده را بزبانهای گوناگون و بخط لاتین مینویسند و خواننده بسیار دارد ، پس مشکل اینکه مردم کتابی را بخوانند یا نخوانندتنها در خط و زبان نیست .
و اما اگر ما روش انگلیسی را بجای روش لاتین فونتیک بکار ببریم پس باز دچار مشکل خواهیم شد زیرا که حرفهای q c x زائد میمانند درحالیکه همین حرفها بسیار برای زبان ما کار آمدند.
اصلا شاید درس "املا" به جای یازده سال به دو سه سال کاهش یابد!
نگران اشتباه شدن کلمه ی "اسرار" با "اصرار" هم نباشید,
تفاوت این دو را به راحتی متوجه میشویم, همانطور که معنای کلمه ی شیر(که سه معنی دارد) را با توجه به جایگاه آن در جمله متوجه میشویم
تغییر خط مثل تغییر زبان است و ابلهانه است که بخواهیم خطمون رو با گنجینه ای از کتب دستنویس و چاپی(که الان پس از صد ها سال می توانیم بگوییم فارسیست) به الفبا و خط پر ایراد لاتین تبدیل کنیم.
هر چند نشانه های زیادی وجود دارد که باعث می شود به صداقت این شخص و امثال او شک کنیم. یک نمونه اش جملات زیر است که آخوندزاده در نامه ای به ملکم خان نوشته :
"روزی مردم غزنین بر سلطان علاءالدین حسین جهانسوز غوری شوریدند. سلطان این بیت را برای آن ها نوشت: اگر من شهر غزنین را از بنیاد برنکنم من حسین فرزند خلف حسن بن حسین نیستم. و من نیز می گویم این کیش اسلام نام که جلوگیر راه الفباست، من اگر این کیش را از بیخ برنیندازم علی فرزند خلف حسن تقی نیستم." !!
در واقع خیلی از افرادی که در این کتاب نامشان به عنوان طرفداران تغییر خط آمده، دارای افکار ضد اسلام و ضد دینی هستند. پس زیاد بی راه نیست اگر ادعای آن ها مبنی بر دشوار بودن الفبای عربی را صرفا یک "بهانه" بدانیم.
میرزا فتحعلی آخوندزاده و میرزا ملکم خان، اولین اشخاصی بودند که این موضوع را مطرح کردند. در دوران این دو نفر ( یعنی قرن نوزدهم) میزان سواد بین ایرانی ها واقعا پایین بود. جایی خواندم در اوایل قرن نوزدهم فقط 5 درصد مردم ایران سواد داشتند. این ها (آخوندزاده و ملکم خان) گمان می کردند دلیل اصلی این بی سوادی گسترده، دشوار بودن خط فارسی است که باعث می شود عوام از پس یاد گیری آن برنیایند. فکر می کردند اگر خط ما تغییر کند، وضعیت دگرگون می شود و ملت باسواد. این ذهنیت در فصل دوم این کتاب هم دیده میشود.
در صفحه ی 25 کتاب، طرز فکر آخوندزاده را در این مورد می خوانیم : " اگر الفبای ملت اسلام آلفابتی بودی و نه سیلابی، و نوشتن هم از طرف چپ به طرف راست بودی، ملت اسلام در عالم سیویلیزه، یعنی در ترقی و مدنیت بر ملت اروپا بی شبهه سبقت جستندی." !
راستش آخوندزاده را نباید به خاطر این فکر اشتباه سرزنش کنیم. در آن دوران که فقط پنج درصد مردم سواد داشتند، تا حدودی طبیعی است که چنین فکری به ذهن یک " روشن فکر" خطور کند.
اما در دوران ما چه ؟ الان درصد سواد ( سواد خواندن و نوشتن) در ایران 85 درصد است. و این یعنی 85 درصد مردم توانستند این خط را یاد بگیرند. این واقعیت، ثابت می کند که این خط و الفبا آن قدرها هم دشوار نیست. در واقع هر فردی حتی با ضریب هوشی زیر متوسط هم قادر است خط فارسی را در یک سال اول دبستان یاد بگیرد و بنویسد.
فکر می کنم اصلا درست نیست در قرن بیست و یکم، همچنان درگیر افکار روشن فکران ضعیف ایرانِ قرن نوزدهم باشیم. تغییر الفبا مهم نیست.بلکه تغییر محتوا و مطالبی که با این الفبا می نویسیم مهم است!
بله، این الفبای عربی، برای ما دشواری هایی هم دارد. مثل وجود این همه نقطه یا چسبیدن حروف به هم. با این حال این دشواری در حدی نیست که نیاز به تغییر الفبا داشته باشیم. امروز در کشورمان از آثار ادبی گرفته تا آثار علمی و فنی به همین خط نوشته می شوند و این آثار در گویایی و وضوح چیزی کم ندارند.
خلاصه اینکه ، بحث تغییر الفبا، با توجه به شرایط بد سواد مردم ایران در قرن نوزده مطرح شد. که البته اشتباه بود و امروز طرح کردن دوباره این مسئله، بی معنی و بی مورد است.
ضمنا دوستان چند نکته رو فراموش نکنید. این حروف تایپی که الان استفاده می کنیم، به احتمال 90 درصد ساخت دست عربها بوده و ایرانی ها فقط source اون رو برداشتن و یه کم تغییر دادن. این حروف تایپی رو خودمون نساختیم. تا قبل از اینکه سامسونگ توی دیوایس های Note تشخیص دستخط فارسی به تایپ رو بیاره، هیچ نرم افزار تولید داخلی رو ندیدم که این قابلیت رو اضافه کرده باشه. گوگل فارسی رو خارجی ها برامون فارسی کردن... ویندوز رو هم همینطور. برای همینم توی جفتشون سوتی های ترجمه ای وحشتناک وجود داره. میخوام بگم گیرم که خط عوض شد؛ کی میاد همه اینا رو دوباره بنویسه؟ خودمون؟! حتی اگه خودمون خط اختراع نکنیم و از حروف لاتین استفاده کنیم بازم باید به گوشه بشینیم تا شرکتهای خارجی زبان فارسی رو تغییر بدن وگرنه خودمون هیچ کاری نمی کنیم.
شما توی خونه ات نشستی و میگی "بنده به شدت طرفدار تغییر خط فارسی به لاتین هستم" اما تا حالا فکر کردی که تغییر خط یه چیزی فراتر از SMS دادنه؟ شما الان این حروف عربی رو تشخیص میدی و راحت می خونی. اما فردا بچه ات بهت فحش میده چون در هر حال بازم مجبوره این حروف رو در کنار خط جدید یاد بگیره و فقط حجم درسهاش زیاد میشه. حتی اگه خط عربی کاملا از ایران برچیده بشه بالاخره بچه ات باید بلد باشه قرآن رو از رو بخونه! خط قرآن رو که نمیشه تغییر داد.
نمی تونیم بگیم خب، امروز خط رو تغییر دادیم پس از فردا همه چیز عوض میشه. این همه کتاب فارسی زبانی که به خط عربی نوشته شده رو چطور میخوان برگردونن؟ سایتها و وبلاگهایی که به این زبون نوشته شده چطور؟ ببین فقط خودتو نبین؛ همین الان توی ایران آدمهایی هستن که تازه اول ابتدایی رو تموم کردن. نسل ما به قدر کافی موش آزمایشگاهی آموزش و پرورش بودن؛ دیگه بچه هامون رو مثل خودمون نکنیم.
خوشبختانه موضوع تغییر الفبا در ایران هیچگاه جدی نبود و بلایی که به سر ترکیه و جمهوری های آسیای مرکزی آمد سر ایران نیامد.
البته اشتباه نشود امروزه در بیشتر جاهای دنیا اگر موضوع بحث،بر سر تلفظ دقیق کلمات باشد سعی میکنند برای فهم دقیق تلفظ آنها از حروف استاندارد لاتین استفاده شود( مثلا فرض بگیرید کلمه ای در گویش محلی کرمان ) ولی اینها بیشتر در زبان شناسی کاربرد دارند و نه در استفاده های دیگر.اگر قرار باشد املای درست کلمات ملاک باشد احتمالا زبان انگلیسی به عنوان مهمترین زبان دنیا باید اصلاح الفبایی بشود.