دکتر مصدق در دوره قاجار و پهلوی

برگرفته از متن کتاب:
پس از سوم شهریور ۱۳۲۰ که بر اثر حمله متفقین به ایران، رضاشاه متزلزل و با وضع فلاکت باری مجبور به کناره گیری از سلطنت و تبعید از مملکت می گردد. سپهبد امیراحمدی فرماندار نظامی تهران طی نامه شماره ۵۵ مورخه ۲۱ شهریور ۱۳۲۰ به دکتر مصدق چنین می نویسد:
«و به فرمان بندگان اعلیحضرت همایونی شما آزاد بوده و در هر قسمت کشور بخواهید می توانید متوقف باشید. در آتیه مزاحمتی برای شما نخواهد بود.»
بدین ترتیب دکتر مصدق از ده احمد آباد به تهران برمی‌گردد و در خانه مسکونی خویش در خیابان کاخ اقامت می گزیند.
دکتر مصدق در زمانی که در مقام نماینده اول تهران در مجلس شورای ملی بوده پس از انتخابات دوره ۱۴ در جلسه ۲۶ مهر ماه سال ۱۳۲۳ از راه دلسوزی و خیرخواهی به محمدرضا شاه پهلوی چنین نصحیت کرده است:
«شاه باید در امور مملکتی مداخله ننماید و از مرحوم احمد شاه سرمشق بگیرد که وقتی مجلس دوم برای سر پدرش محمد علیشاه قیمت گذاشت [هفتاد هزار تومان جایزه برای کشتنش] احمد شاه آنرا امضاء کرد و گفت من مال مملکتم نه مال پدرم.»
حقاً جا داشته است این اندیشه پر معنا با خطی زرین در محل اجلاس هئیت رئیسه مجلس ملی، و کاخهای سلطنتی و نخست وزیری نصب می شد تا کسی به خود جرات نمی داد با خودسری و قانون شکنی و اعمال حکومت استبدادی و اطاعت از اوامر سیا و ژنرال هایزر و امثالهم ملتی را به روزگار سیاه بنشاند...