خلاصه کتاب جنگ صدساله با فلسطین

تاریخی از استعمارِ اسکان‌جویانه و مقاومت، ۱۹۱۷ تا ۲۰۱۷

خلاصه کتاب «جنگ صدساله با فلسطین» (The Hundred Years' War on Palestine) مروری‌ست بر اثر «رشید خالدی» (Rashid Khalidi)، مورخ فلسطینی-آمریکایی و استاد بازنشسته مطالعات معاصر عرب در دانشگاه کلمبیا، که در سال ۲۰۲۰ منتشر شد.
در این کتاب، خالدِی مفهوم «جنگ استعماری یک‌صدساله» را برای تبیین تاریخ فلسطین به‌کار می‌برد، چارچوبی که برای بررسی تحولات فلسطین از سال ۱۹۱۷ تا ۲۰۱۷ ساخته شده. او با تاکید بر شش خط اصلی—از اعلامیه بالفور و تقسیم فلسطین گرفته تا اشغال سال ۱۹۶۷ و توافقات اسلو—نگاه غالب به این درگیری را به‌مثابه تقابل دو ملت برابر به چالش می‌کشد و به‌جای آن، آن را «جنگی استعمارگرانه علیه جمعیت بومی» معرفی می‌کند

بخشی از کتاب جنگ صدساله با فلسطین:
«در آغاز قرن بیستم، پیش از آنکه استعمار صهیونیستی تاثیر قابل توجهی بر فلسطین بگذارد، ایده‌های نو در حال گسترش بود، آموزش مدرن و سوادآموزی رو به رشد گذاشته بود و ادغام اقتصاد کشور در نظام سرمایه‌داری جهانی با سرعت پیش می‌رفت. تولید محصولات کشاورزی برای صادرات، مانند گندم و مرکبات، سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی و ورود محصولات نقدی و کار مزدی — که به‌ویژه در گسترش باغ‌های پرتقال مشهود بود — چهره بخش‌های بزرگی از روستاها را تغییر می‌داد. این تحولات با انباشت زمین‌های شخصی در دست شمار کمتری از مالکان همراه بود. زمین‌های وسیعی به دست مالکان غایب — که بسیاری‌شان در بیروت یا دمشق زندگی می‌کردند — افتاد و این امر به ضرر کشاورزان خرده‌مالک تمام شد. شرایط بهداشتی و سلامت به آهستگی رو به بهبود بود، نرخ تولد افزایش می‌یافت، مرگ‌ومیر کاهش پیدا می‌کرد و جمعیت با سرعت بیشتری رو به افزایش بود. تلگراف، کشتی بخار، راه‌آهن، چراغ گاز، برق و جاده‌های مدرن به تدریج شهرها، شهرک‌ها و حتی برخی روستاها را دگرگون می‌کرد و همزمان سفر در داخل منطقه و فراتر از آن را سریع‌تر، ارزان‌تر، ایمن‌تر و راحت‌تر می‌ساخت.
در دهه ۱۸۶۰، یوسف ضیا الخالدی مجبور شد برای تحصیل به سبک غربی، تمام راه را تا مالتا و استانبول طی کند. اما تا سال ۱۹۱۴، چنین آموزشی را می‌شد در مدارس و کالج‌های دولتی، خصوصی و مذهبی در فلسطین، بیروت، قاهره و دمشق یافت.
آموزش نوین اغلب توسط مدارس مبلغین خارجی — کاتولیک، پروتستان و ارتدوکس — و همچنین مدارس یهودی وابسته به انجمن Alliance israélite universelle معرفی می‌شد. بخشی از نگرانی این بود که این مبلغین خارجی، با پشتیبانی قدرت‌های بزرگ حامی‌شان، کنترل آموزش نسل جوان را در دست بگیرند. به همین دلیل، مقامات عثمانی شبکه‌ای رو به گسترش از مدارس دولتی ایجاد کردند که در نهایت شمار دانش‌آموزانشان در فلسطین از مدارس خارجی بیشتر شد.»

اگرچه دسترسی همگانی به آموزش و گسترش سواد عمومی هنوز فاصله زیادی تا تحقق کامل داشت، اما تغییراتی که در آستانه جنگ جهانی اول رخ داد، افق‌های تازه و ایده‌های نو را به شمار فزاینده‌ای از مردم معرفی کرد. جمعیت عرب نیز از این تحولات بهره‌مند شد.