رسم الخط ایغوری و سیری در سکه شناسی

در این نوشتار علاوه بر معرفی چند سکه نادر از افاغنه تا قاجاریه، بحث محققانه ای در مورد رسم الخط ایغوری و نقش آن به روی سکه های ایلخانی مطرح شده است که مسلما از لحاظ علاقمندان به مسائل سکه شناسی، بسیار جالب و مفید خواهد بود.
قرائت خط و زبان ایغوری منقور بر سکه های ایلخانان مغول یکی از مواردی است که مشکل بزرگی در برابر صاحبان مجموعه سکه، نسبت به تشخیص هویت سکه های ایران در طول دو قرن (از 617 تا ربع اول قرن نهم) ایجاد می کند. به همین خاطر تفکیک سکه های ایلخانان اعم از اولیه و ایلخانان ضعیف و دست نشانده (بعد از ابوسعید بهادرخان، زمانی که چندین ایلخان مغول تحت نفوذ ترکمانان و امرای مختلف و همزمان حکومت می کردند) بسیار مشکل بوده و تنها وسیله شناسایی تاریخ ضرب سکه، در درجه اول (اگر ساییده نشده و سال مشترک بین دو سلطان نباشد)، محل ضرب سکه در درجه دوم (که حوزه حکومت را معین می کند) می باشد. و اغلب اتفاق می افتد که تمام قرائن و شواهد روی سکه مانند: تشابه کلی سکه ها بهم، رسم الخط کوفی و ایغوری، القاب و عناوین سلطان، محل ضرب، سال ضرب، تزئینات و تمغا در مجموع قادر به کشف هویت سکه نیستند. اما قرائت نام سلطان یا ایلخان به کوفی یا ایغوری، کار چندین عامل تشخیص غیرمستقیم را انجام می دهد. و در مورد سکه های قرون نامبرده کلید حل مشکل، فقط آشنایی با الفبای ایغوریست.