ایران و جهان از مغول تا قاجاریه

این دفتر نگاه گذارئی است به تلاش‌های مردم این سرزمین به آشنایی با دیگران و توجه آنان به مرزهای دوردست و افقهای ناشناخته. از دیرباز سرزمین ایران گذرگاه ملل شرق و غرب باستان بوده و میان آنها نقش میانجی را ایفا می‌کرده است، از اینروی در تعاطی تمدنهای کهنسال دیدین، اسلوبی سازنده داشته و در تعالی آن بی تاثیر نبوده است. سفرنامه جهانگردانی که از روزگار مغول تا اواخر عهد ناصری به ایران آمده‌اند و دیدنیها و شنیدنیهای خود را در خلال سفرنامه‌های خویش مندرج ساخته‌اند، یکی از مفاتیح معضل گشایی است که مورخ کنجکاو و خرده‌نگر را در پژوهش خود یاری می‌دهد، نهایت آنکه در میان دهها سفرنامه، کم و بیش بها یافتن مضامینی که با حقیقت سازگار باشد، کار آسانی نیست و در حد همگان نتواند بود. آقای عبدالحسین نوائی که سالهاست در کار تحقیق تاریخ ایران عمر گرانمایه را صرف کرده‌اند اینک نخستین مجلد از "روابط ایران و جهان" را که مشتمل بر دوره‌های چنگیز تا نادر می‌شود با وسواس و دقت و موشکافی هر چه تمامتر تهیه نموده‌اند.