آ. ماکارنکو

(1888 - 1939 م)

آنتون ماکارنکو به دلیل رویکردهای انقلابی خود در زمینه تعلیم و تربیت، به ویژه برای کودکان بزهکار و بی‌سرپرست، شناخته می‌شود.او معتقد بود که تربیت صحیح باید بر پایه کار جمعی و مسئولیت‌پذیری متقابل بنا شود. ماکارنکو فلسفه‌ی خود را در یک مستعمره‌ی آموزشی به نام کلنی ماکسیم گورکی به اجرا درآورد، جایی که او به جای تنبیه و انضباط سخت، از فعالیت‌های گروهی و خودگردانی برای اصلاح رفتار دانش‌آموزان استفاده کرد. شهرت اصلی او به خاطر کتاب «شعر آموزشی» (The Pedagogical Poem) است که تجربیات او در این کلنی را به شکل یک رمان مستند بازگو می‌کند. ماکارنکو بر این باور بود که آموزش از طریق کار مولد و شکل‌گیری شخصیت در جمع، بهترین راه برای آماده‌سازی افراد برای زندگی در جامعه است. نظریات او، به ویژه در مورد آموزش درونی‌سازی ارزش‌ها و هنجارها، تاثیر عمیقی بر سیستم‌های آموزشی در اتحاد جماهیر شوروی و سایر کشورهای سوسیالیستی گذاشت. اگرچه برخی منتقدان، روش‌های او را با توجه به معیارهای مدرن، بیش از حد ایدئولوژیک و کنترل‌کننده می‌دانند، اما سهم او در تاکید بر نقش اجتماع و کار در فرآیند تربیت همچنان مورد توجه قرار دارد. او از چهره‌های مهم در تاریخ تعلیم و تربیت به شمار می‌رود.