انقلاب ناتمام روسیه

نه تنها در گفتگو صداقت ندارید، نه تنها تحذیر می‌کنید که «از خط شیطان دور شو!» بلکه از ابزار جالب «بیا و مرد و مردانه ...» هم استفاده می‌کنید. واقعاً حیرت‌انگیز است که شما درباره «دیالوگ درست» کتاب دارید!! برای بار سوم. بحث «غرب» از کجا شروع شد؟ در نامه زن تزار اشاره‌ی تحکم‌آمیز و بی‌شرمانه‌ای به مردم روسیه وجود داشت. توجه کنید!! «مردم روسیه»!! این قضاوت چنان آمیخته با تفرعن است که حتی مورخ خودبرتربینی چون فایجس هم از تایید آن امتناع کرده است (در متن می‌گوید با «نخوت» پاسخ ویکتوریا را داد). شما از دل این مکاتبه‌ی وقیح «راز پیروزی غرب و عقب‌‌ماندگی شرق» را بیرون آوردید. یعنی به‌طور همزمان هم از آش شور فایجس و هم از آش زن تزار کاسه‌ی داغتر شدید. چون آن قضاوت را به کل مردم شرق نسبت دادید. توجه کنید! در این گفته مردم شرق دربرابر مردم غرب قرار گرفته‌اند، بحث بر سر مردم است، نه حکومت شرقی در برابر حکومت‌های غربی! بنابراین کامنتی که من در پاسخ دادم اگر له و علیه چیزی باشد، در دفاع از مردم و علیه پیش‌فرض‌هایی از جنس پیش‌فرض فایجس است که در «ذهن مردم» به دنبال دلیل عقب‌ماندگی و پیشرفت می‌گردند و فرهنگ و ذهن مردم اروپا را برتر می‌دانند. کامنت من کاملاً گویاست. گفتم حرف نهایی فایجس این است که یا «فرهنگ غرب» را می‌پذیرید یا گرفتار توحش می‌شوید. بعد هم که ماجرای شیاطین پیش آمد و کل بحث من با شما این بود که وقتی از متن کتابی خبر ندارید، حرف در دهان نویسنده‌اش نگذارید، چون این کتاب تماماً درباره کسانی است که چنان نگاهی به مردم شرق و غرب دارند. درباره مابقی قضایا، اولاً من هرگز براساس چهار تا کتابی که خوانده‌ام برای یک مملکت نسخه نپیچیده‌‌ام و هرگز نخواهم پیچید، هرگز نگفته‌ام فلان مدل اقتصادی یا سیاسی باید در کشورم جاری و ساری شود، و از این کار به‌شدت تنفر دارم. ثانیاً اگر شما اینطور فکر میکنید که هرکس علیه دمکراسی آغشته به خون غرب چیزی گفت لاجرم طرفدار احیاء لنین و استالین است و باید بتواند از شوروی دفاع کند، خب فکر کنید، هیچ اهمیتی برای من ندارد. فکر کنید تمام مخالفان فکر و فلسفه اجتماعی «غرب» خون‌آشامانی بالفطره هستند. یک ذره برای من اهمیت ندارد.

خدا را شکر کامنت‌ها جایی نرفته‌اند و همگی محکم و به‌ترتیب سر جای‌شان نشسته‌اند. مشخص است که چه کسی ابتدا از نامه‌ی جبارانه‌ی زن تزار روسیه، «راز پیشرفت غرب و راز عقب‌ماندگی شرق» را نتیجه گرفت. بعد از آنکه «راز پیروزی غرب» کشف شد، اولین کامنت من به جناب بهروز درباره پیش‌فرض‌های اورلاندو فایجس سر جایش هست به‌همراه اینکه گفتم متاسفانه پیش‌فرض‌های فایجس درباره علل عقب‌ماندگی شرق و برتری‌های فرهنگی اروپای غربی در خود ملل شرقی هواداران زیادی دارد........ سپس مشخص است که چه کسی بی‌آنکه کتاب شیاطین داستایوسکی را ورق زده باشد، این کتاب را تاییدی بر ادعاهای خودش و فایجس معرفی کرد. و پاسخ من هست که گفتم اول بروید این شاهکار را به‌دقت بخوانید بعد مثل برگ برنده به دستش بگیرید. زیرا این کتاب شما را تایید که نه بلکه محکوم می‌کند. مضمون اصلی این کتاب افکار و اعمال مردمانی است که بدون درک پیشینه‌های تاریخی، تمام تفاوت‌های موجود بین «شرق و غرب» را محصول تفاوت میان ایده‌ها و حالات ذهنی «مردم» جهان می‌دانند. و به شما گفتم که داستایوسکی با چه تبحری نشان می‌دهد که کسانی که دنیا را از زاویه ذهن و افکار مردم و روشنفکران درک می‌کنند چگونه لاجرم قدرت و نیروی مردم را علیه خود مردم بکار می‌برند تا به‌خیال خود ذهن مردم را به «فرهنگ برتر» برسانند. این آیینه‌ی بی‌غبار «شیاطین» است که توسط شما شکسته می‌شود!!! انحراف در بحث از جانب شما بود. شما به‌جای اقرار به عدم شناخت مضمون «شیاطین» دوباره مثل دیکتاتورها بر نظر سابق خود درباره رمان پافشاری کردید، حرف خودتان را در دهان داستایوسکی گذاشتید، از فساد و نکبت شوروی گفتید و تازه زنهار دادید که خود را از «خط شیطان» جدا کن!!!!! بنده هم گفتم شما که در خط فرشته هستید و درباره اصول دیالوگ کتاب دارید، قبل از هرچیز به ابتدایی‌ترین اصول دمکراسی و دیالوگ احترام بگذارید. کل بحث من با شما این بود که اول بخوانید بعد ارجاع بدهید..... حالا می‌گویید تا قبل از کامنت من صحبتی از غرب نکرده‌اید، انحراف در بحث از جانب من بوده، بهتر است در چارچوب موضوع بحث کنیم!!! و نظرتان درباره سیستم اقتصادی بلوک شرق و بلوک غرب چیست البته فارغ از اینکه بلوک غرب حدود 300 سال مابقی را چاپیده و به‌طرق مختلف عقب نگه داشته است!!!!!!! با این درجه صداقت و تعهد به واقعیت که از خود نشان می‌دهید البته هر بحثی با شما بی‌فایده است. عدم صداقت شما از اینجا نیز مشخص می‌شود که از کوچکترین تا بزرگترین بحران یا مشکل درون شوروی را نه‌تنها به افکار بنیانگذارانش بلکه به افکار تمام منتقدان سرمایه‌داری نسبت می‌دهید. حال آنکه نزد شما بین «مدل فکری و فلسفی» غرب و برده‌داری، چپاول مستقیم و غیرمستقیم بازار جهانی، فقر، گرسنگی جهان‌شمول، بیکاری جهان‌شمول، زور و قدرت انحصارات، سلطه سرمایه مالی، جنگ‌های پی در پی، بحران‌های ویرانگر و .... هیچ نسبت و ارتباطی وجود ندارد. بد نیست کمی از دوران مرحوم بازرگان جلوتر بیایید و مطالعات خود را روزآمد کنید و به وضع واقعی جهان نگاه کنید. حداقل طی دو دهه گذشته هارترین مدافعان بازار آزاد مثل جورج سوروس و فریدمن نیز اینگونه واقعیت بازار را از «مدل فکری و فلسفی» منفک و جدا نمی‌کنند.

احسنت به شما و احسنت به بلوک غرب ددمنش و جنایتکار که برای ملت خودش خوب است. من نه دلیلی از شما برای ادعاهای‌تان می‌خواهم، نه دنبال این هستم که شما را با خودم هم‌عقیده کنم و نه اساساً بحثی با شما دارم. چون خودمانیم این سطح از آگاهی که می‌گوید «آمریکا هر اندازه بد هم باشد لااقل برای خودشان خوب بوده» اساساً هرنوع بحث و استدلال و منطق را از بیخ و بن بی‌معنا می‌کند. در برابر این شکل آگاهی بیگانه‌شده از «بنی آدم» یا به قول شما در معرفی «کتاب»‌تان «اقوام و ملل جهان» یا باید های های گریست یا باید خندید. خصوصاً وقتی گوینده‌ی این نظر به دنبال «آشتی کلیه اقوام و ملل جهان» باشد !!!!!!!!!!!!!!!..... در آن دو کامنت قبل اولاً گفتم بروید بخوانید کتابی که خودتان به آن ارجاع می‌دهید اساساً بازگوکننده‌ی کدام گرایش‌های فکری است (این گرایش فکری در غرب هم رایج است، نمونه‌اش کوه جادو توماس مان)؛ دوماً یک نکته فنی (اگر بشود چنین گفت) را یادآوری کردم، اینکه هرکس با هر باور و عقیده‌ای باید در چارچوب دانش و روشی مدون و برمبنای آنچه به‌نحو دقیق خوانده و آموخته درباره مسائل بزرگ تاریخی و بشری قضاوت کند. این «باید» شاید در بسیاری از گپ‌وگفت‌های خانوادگی و فامیلی بسیار کمرنگ باشد اما در یک سایت کتاب و جمع کتابخوان قطعاً بسیار پررنگ و جزء الفبای ارائه نظر است. شما که خودتان در زمینه «دیالوگ درست و غلط» صاحب «کتاب» هستید. کنار گذاشتن این «باید» اغلب به زیان خود شخص تمام می‌شود. چون بسیاری از کتاب‌های مشهور و بزرگ و بسیاری از وقایع تاریخی آن‌چیزی نیستند که در طرح‌های خلاصه و سردستی ارائه می‌شود. شاد باشید

همه حرف‌های شما زیبا و متین. ولی اینجا یک سایت کتاب و کتابخوانی است. اولین انتظاری که اینجا از کاربر می‌رود این است که وقتی بحث خود را بر متنی استوار می‌سازد یا وقتی برداشت و تفسیری از کتابی ارائه می‌دهد، آن متن را با دقت خوانده باشد و پاسخ دیگران را از دل همان متن بدهد. این انتظار بخصوص از کاربرانی می‌رود که در خط فرشته‌ها حرکت می‌کنند و راه و بیراه دمکراسی و آزادی آن‌سوی جهان را تحسین می‌کنند. هرچه باشد، دمکراسی زمانی برقرار می‌شود که آدم‌ها به اصول و قواعد معینی احترام بگذارند. بروید شاهکار کم‌نظیر داستایوسکی، «شیاطین» را بخوانید، و حتماً ضمن خواندن کتاب قضاوت‌ها و ادعاهای خود را درباره حالات روحی «مردم روسیه» و حالات مردم شرق و تفاوت‌های کشورهای شرقی و غربی، جوامع عقب‌مانده و پیشرفته و ... به‌ یاد داشته باشید. ببینید این قضاوت‌ها چه نقشی در داستان بازی می‌کنند. به‌خصوص حکمی که درباره راز پیروزمندی غرب گفتید را در خاطر داشته باشید. آنجا که نوشتید «و این است راز پیشرفت غرب و عقب ماندگی شرق» .... بروید ببینید که داستایوسکی با چه چیره‌دستی‌ای نتیجه محتوم این رویکردها و تلقی‌ها درباره «ذهن مردم» و عقب‌ماندگی و پیشرفت را در واقعیت نشان داده است. البته داستایوسکی نویسنده‌ای هوشیار و آگاه به تحولات زمانه بود. بعد از آنکه جامعه روسیه روشنگرانه علیه خط‌مشی امثال نچایف بلند شد، این خط‌مشی خود را در اشکال جدیدی ظاهر ساخت. داستایوسکی متعهدانه آن را رها نکرد و در چند داستان دیگر به آن پرداخت. داستان «تمساح» یا «در کام تمساح» شاهکاری کم‌نظیر و در میان آن‌ها بهترین است. داستایوسکی نشان می‌دهد که «نچایف‌»‌های دیروز وقتی به جایگاه و مقام بورژوازی و اشراف در همان «جامعه غیرعقلانی» که مورد تنفرشان بود می‌رسند چه حال و روز زشتی پیدا می‌کنند و چگونه هر اندیشه اجتماعی را به تمسخر می‌گیرند. داستایوسکی با این نگاه همه‌جانبه و با ریشه‌شناسی گرایش‌های اجتماعی تبدیل به نویسنده‌ای بزرگ و نامیرا شد. وگرنه «شیطان» خواندن گروهی از آدم‌ها که کاری ندارد. هر کسی می‌تواند دیگران را شیطان بنامد و درباره‌شان قصه بنویسد.

فکر کنم کتاب‌های بهتر و نسبتا منطقی‌تری در نقد این نوع جوامع «کمونیستی» باشد فقط به نظر میاد که شما به هر اجباری میخوایید یک سری ناسزا و توهین نثار آن‌ها کنید و بس.
تناقض نخست در این جا خواهد بود که نظرتان به این «جامعه آرمانی انقلابیون کمونیست» کنونی که پس از تحولات جناب گورباچف مستقیم به دست سینه‌چاکان سرمایه‌داری افتاد چیست و سیاست‌های داخلی و خارجی این کشور آیا بهتر از قبل است یا بدتر؟
توضیحات مختصر و مفیدتان به این پاسخ احتمالا روشنگر موارد دیگر نیز خواهد بود.