در کوی صوفیان

از متن کتاب:
ریشه کلمه تصوف:
درباره اصل و ریشه تصوف با اختلاف مواجه شده، آرای گوناگونی در کتاب صوفیه و به مناسب ریشه یابی لغوی آن در آثار علماء، علم لغت مطرح گردیده است، که نخستین مشکل جوینده سرچشمه تصوف به شمار رفته او را در کوچه پس کوچه های تحقیق به بحث و بررسی طاقت فرسا وا می دارد. کلمه تصوف نامی است که به مسلک کسانیکه صوفی خوانده می شوند، داده اند.

اشتقاق کلمه صوفی:
در اشتقاق کلمه صوفی سخنان و نظریات و تاویل های صوفیانه و غیرصوفیانۀ بسیاری عنوان گردیده که اقوال مطرح شده را به دو دسته تقسیم می نمائیم:
اول: گروهی که تاسی به ابوریحان بیرونی (متوفی 404 هجری) نموده معتقدند.
"اصل این کلمه از سوف soph یونانی به معنی حکمت و دانش می باشد که لفظ فیلسوف مرکب از فیلا fhila و سوفیا sophia به معنی دوستدار حکمت نیز از آن گرفته شده است..."
دوم: این گروه مجموع مطرح کنندگان اقوالی هستند که بیشتر نویسندگان و محققان مبدا تحقیق و نوشتار خویش را بر آن نهاده اند.
1. جمعی آن را از ماده صوف دانسته اند و صوف چنانکه اهل لغت نوشته اند به معنای پشم است. بنابراین کلمه صوفی و تصوف عبارت از لباس پشمینه پوشیدن می باشد...
2. بعضی آن را مشتق صفّه دانسته اند و صفّه دکه و مکانی در مسجد مدینه بوده، به فقرا و غریبان و مهاجران اختصاص داشته که در آنجا بیتوته می کرده اند...
3. جمعی هم عقیده دارند مشتق از "صوفه القفا" است به معنای موهای آویخته در گودال پس گردن و مجازا به این معنی که او را به قهر گرفت...
4. عده ای صوفی را مشتق از "صوفانه" که معنی گیاه خرد و ناچیزی است می دانند، زیرا صوفیان غذای خوب نمی خورند و با ریاضت زندگی می کنند...
و....