تاریخ سیاسی افغانستان - جلد 1

نقد و تصحیح: با همکاری کمیسیون فرهنگی حزب وحدت اسلامی افغانستان

از متن کتاب:

توطئه قتل امیر حبیب الله خان و عمل آن

قتل مرحوم امیر حبیب الله خان مربوط به سیاست خارجی یا سیاست داخلی و یا سیاست حزب و احساسات وطنپرستی و غیره نبوده است فقط در اثر عیاشی این قضیه واقع گردید و اساس این توطئه این بوده است:
امیر حبیب الله خان شبی در چهلستون واقع در دو فرسخی شهر کابل (عمارت قشنگ و میله ای در آنجا برای عیاشی امیر بنا شده است) مجلسی عیشی فراهم و خانم اخت السراج همشیره مشارالیه، عده ای از نسوان را در آنجا حاضر و در نیمه شب که مجلس گرم و شاهدان بزم را با جلوۀ بهشتی آراسته و امیر در لذایذ غوطه ور بود علیاحضرت سرور سلطان خانم، مادر امیر امان الله خان وارد و با اخت السراج گلاویز میشود ضرب و شتم از طرفین شروع و امیر حبیب الله خان نیز بی نصیب نمانده، سایر حضار و سمین عذاران هریک به طرفی فرار نموده و خود را از ضر ب چماق علیاحضرت خلاص نمودند. مجلس عیاشی به محفل فحاشی تبدیل گردید. فردای آنروز امیر حبیب الله خان علیاحضرت را مطلقه نموده طلاق نامه را برای مشارالیه فرستاد. نظر به اینکه علیاحضرت دختر لوی ناب ایشک آقاسی شیر دل خان بارکزایی و از مهمترین خانواده های افغانستان میباشد. پیر مرد های قوم و مهمین افغانستان بوسیلۀ میر محمد حسین خان ناظم حرم شاهی مطلع شده، سردار محمد آصف خان و سردار محمد یوسف خان و سردار محمد عظیم خان پسران سردار یحیی خان، پسران امیر دوست محمد خان از ریش سفیدان و معمرین بودند. به در حرم حاضر شده، با اظهارات عاقلانه و نصایح طلاق نامه را بدست آورد را عاق و از خود دور و مردود نمود. علیاحضرت با تدابیر لازمه و وعده و وعید محمد ولی خان غلام بچه باشی را با خود متفق کرده و دختر خالۀ خود را که صبیۀ فقیر محمد خان بود، به زنی به محمد ولی خان داد و شجاع الدوله خان فراشباشی و احمد شاه خان سرمیر اسپور و شاه ولی خان رکاب باشی و شاه محمود خان سرخان اسپور پسر عمو و دو برادر محمد نادر خان را با خود متفق و صبایای خود را وعده داد که به حبالۀ نکاح آنها درآورد و آنها را با امان الله خان پسرش متحد و هم قسم نموده و بعد محمد یعقوب خان که از غلام بچه ها بود نیز به این دسته ملحق گردیده (و) برای قتل امیر حبیب الله خان متحد و هم قسم شدند. در ماه صفر 1337 هجری قمری امیر حبیب الله خان به عادت همه ساله به عزم شکار آهو به کوه چناری به شکارگاه کله گوش لقمان رفت، در آنجا بواسطۀ اعوجاج دیرک چادر شجاع الدوله فراشباشی را زیادی زده دهان و دندانهایش را شکسته و به سختی تنبیه اش نمود. کمیتۀ قتل موقع را مغتنم شمرده و یک دیگر را به اجرای مقصود ترغیب مینمودند تا اینکه در شب پنجشنبه 18 جمادی الاول 1337 مؤفق شده شبانه وارد خوابگاه امیر حبیب الله خان شدند و چون قراولان و مستحفظین ازین اشخاص جلوگیری نمی نمودند واردین به مقصود نایل و در لقمان شجاع الدوله خان یا احمد شاه خان با هفت تیر به پشت گوش چپش زده و در خواب امیر حبیب الله خان مقتول گردید و کمیتۀ متشکله، با عملیات علیاحضرت، مقصود را حاصل و امر را به موقع اجرا گذاردند. در این قسمت این نکته را نیز ذکر مینمایم که نسبت به واقعۀ قتل امیر حبیب الله خان دو قول است. یکی احمد شاه خان که نگارندۀ سند کتبی نیز درین خصوص، درکتابخانۀ خود دارم، دیگری شجاع الدوله که مطلعین و اشخاص متنفذ که وارد دربار مرحوم امیر حبیب الله خان بودند نقل نمودند و قول ثانی افواه است و شجاع الدوله خان قاتل حقیقی است و پس از قتل بلافاصله اول کسی که وارد خوابگاه شد، محمد نادر خان بوده است و بطوری که ذکر شد، اساس این قتل به توطئۀ امان الله خان و مادر او تهیه شده و به دست شجاع الدوله خان عملی گردیده است. ولله اعلم به حقایق امور.