دیپلماسی، گفتگو میان دولتها

آدام واتسون "نویسنده کتاب دیپلماسی ، گفتگو میان دولت ها" از چهره های سرشناس و یکی از زبده ترین دست اندرکاران سیاست بریتانیا در عصر کنونی است که حاصل آموخته ها و تجربیات عملی خود را در این کتاب به رشته تحریر درآورده است . وی در این اثر با تکیه بر دانش روز و تجربه عملی ، با به کارگیری روش های نوین علمی پژوهش به کالبدشناسی دیپلماسی پرداخته است و چگونگی فرایند تحوّل دیپلماسی در دوره های زمانی و حوزه های مختلف را با دقت و حوصله فراوان مورد کنکاش قرار داده است.
مجموعه حاضر که به واقع یکی از دستاوردهای مهم فن دیپلماسی است پرداختی نو همراه با تحلیل موشکافانه و بررسی تاریخ دیپلماسی کلاسیک و مدرن است که نویسنده با آگاهی و درایت سعی نموده تصویر شفافی از آن ارائه داده و سیمای وقایع موثّر در تحول دیپلماسی را به نمایش بگذارد.
در این نوشتار مبانی دیپلماسی،فرایند تکامل تاریخی دیپلماسی،ماهیّت دیپلماسی عصر حاضر،دیپلماسی کشورهای اروپایی و کمتر توسعه یافته،نیازهای دیپلماتیک جدید،انتقادهایی که بر دیپلماسی معاصر وارد است و بالاخره حوزه و محدوده های دیپلماسی مورد بحث قرار گرفته است.
همانگونه که نویسنده خود در پیشگفتار کتاب بیان می دارد هدف وی در این اثر پاسخ به این سئوال نظری و اساسی است که: «ماهیت گفتگوهای دیپلماتیک چگونه است و شرایط لازم برای دستیابی به توانایی های بالقوه آن کدامند و موثّرترین دستاوردهای آن چیست؟». وی همچنین به دنبال نیل به این هدف است که ره آوردهای بشر از زمان جنگ دوم جهانی در مدیریت و هدایت جامعه بین المللی در حال تغییر چه بوده است؟
همچنین تاکید مولّف در این کتاب به ویژه به ماهیّت و توانایی بالقوه دیپلماسی به عنوان ابزار هدایت روابط بین الملل در گذشته و حال می باشد.
واتسون در این کتاب ضمن تشریح سیاست خارجی به عنوان استراتژی دولت ها و عامل تعیین کننده دیپلماسی دول به بیان مسائلی که در سیاست بین الملل مطرح بوده و دیپلماسی درصدد حل آنهاست ، پرداخته و راهکارهایی را نشان می دهد.
مولّف در سرتاسر کتاب بیشتر بر توضیح روندها و ساختارهای سیاست بین الملل تاکید دارد تا توصیف رویدادها . اشارات به عمل آمده در این زمینه نیز صرفاً به منظور روشن نمودن اصول کلی مورد نظر اوست . به زعم وی تنها یک جامعه پیشرفته دولت ها، کاربرد دیپلماسی را با تمام امکانات آن فراهم ساخته و حدود آن را مشخص می کند.
در سر تا سر بحث ، نویسنده می کوشد در ارزیابی رویّه دیپلماتیک و سیاست خارجی دولت ها حتی الامکان تعادل و توازن را حفظ کند ، به طوری که تصور نشود موضع گیری های به عمل آمده جانبدارانه است . ولی در عین حال نباید از نظر دور داشت که در بعضی موارد یکسو نگری هایی که مبتنی بر بینش غربی است ملاحظه می شود که نمی تواند با منافع کشورهای جنوب سازگار باشد.