رساله آثار علوی

ابوحاتم مظفر اسفرازی (حدود 506 – 437 ق) از حکما، دانشمندان و منجمینی است که در نیمه دوم قرن پنجم زیسته و با عمر خیام و نظامی عروضی همعصر بوده است. از احوال او مطلبی به دست نیامده ولی در کتب معاصرین وی مقام و مرتبه علمی او ستوده شده است. کتاب آثارعلوی یا جو کائنات وی درباره یکی از هشت قسم علوم طبیعی نگاشته شده. آثار علوی، به دانشی می گویند که در آن از علل و اسبابی بحث شود که از ترکیب عناصر و مزج پدید نیامده باشند و خود به سه گونه تقسیم می شود علومی همچون علل تشکیل رعد و برق، کوه ها، رودها و معادن. از ابوحاتم آثار زیادی در نجوم و کواکب و ... در کتب معاصرین وی ثبت شده که امروزه تنها دو اثر او به دست ما رسیده است. ابوحاتم در آثار علوی مطالب علمی را به زبان ساده و نثری روان بیان کرده است. محمد تقی مدرس رضوی این اثر را از روی سه نسخه تصحیح کرده و آن را در سال 1356 به طبع رسانده است.