بلشویک ها

بلشویک‌ها (سی‌ام‌اوت): نمایشنامه در دو قسمت

کتاب «بلشویک‌ها» اثری نمایشی دوپاره (یا نمایشنامه‌ای در دو بخش) اثر میخائیل فیلیپویچ شاتروف است که با تمرکز بر روز ۳۰ اوت ۱۹۱۸ — زمانی که لنین توسط فانی کاپلان ترور می‌شود — در قالب جلسه‌ای در شوروی نقش می‌گیرد. بخش اول این نمایش، صحنه‌ای را نشان می‌دهد که اعضای شورا (سِوِنارکام) از جمله شخصیت‌هایی همچون یاکوف اسوردلوف، لوون لووناچارکی و دیگر انقلابیون برجسته نشسته‌اند و به‌دنبال تصمیم‌گیری درباره‌ی ادامه یا توقف «ترور سرخ» هستند .
در غیاب جسم آسیب‌دیده‌ی لنین که بیرون صحنه در وضعیت نامعلوم قرار دارد، بحث‌های سنگین و دراماتیک شکل می‌گیرد: آیا حزب بدون لنین قادر به ادامه مسیر است یا نه؟ آیا باید برای حفظ انقلاب، به سمت سرکوب‌های گسترده رفت؟ بحث‌ها همه‌جانبه‌اند—از اخلاق سیاسی گرفته تا ضرورت‌های جنگ داخلی—و با کشمکشی حقیقی میان عقل و احساس همراه‌ند.
در پایان بخش نمایش، رای‌گیری علنی درباره‌ی اجرای «ترور سرخ» انجام می‌شود. تمامی حضّار، از شخصیتی مانند لووناچارکی که در ابتدا مردد بود، تا اسوردلوف با آگاهی کامل دست بلند می‌کنند و موافقت آشکار خود را نشان می‌دهند . این صحنه با اجرای سرود «اینترناسیونال» توسط گروه و حتی حضور سربازان گارد کرملین همراه است که فضای رعب‌انگیزی خلق می‌کند .
شاتروف با اثر «بلشویک‌ها» تلاش کرده تصویری انسانی و در عین حال منتقدانه از بزرگان انقلاب ارائه دهد: رهبرانی در دل یک بحران اخلاقی و سیاسی، در نقطه‌ای که بین وفاداری به آرمان و ترس از فروپاشی انقلاب در نوسان‌اند . نمایشنامه به‌نوعی نقدِ ضمنیِ کشتار سیاسی و بازاندیشی به ترور به شما می‌آید و در جریان اجرا، زیرپوستی به نقد «فرهنگ شخصیت‌پرستی» و خاموش کردن صدای اختلافات بین حزب اشاره دارد .
این اثر نخستین‌بار در دهه ۱۹۶۰/۶۷ در تئاتر «سوترنیک» گلویایی یافت و توسط بزرگان صحنه مانند اولگ یفرمف و گالینا ولچک کارگردانی شد. اجراهایی در سال‌های ۱۹۶۷ و بازتولیدهایی در ۱۹۸۷ با حضور بازیگرانی همچون ایگور کوشا، سرگئی گارماش و ولادیمیر پوگلازوف نیز توجه ویژه‌ای برانگیخت . اثر تا امروز به‌عنوان نمونه‌ای برجسته از دراماتورژی تاریخی-سیاسی در تئاتر شوروی شناخته می‌شود.
در نهایت، «بلشویک‌ها» نمایشی سیاسی، روان‌شناختی و تاریخی است که با ساختار محکم دراماتیک، دنیای درونی رهبران بلشویک را در لحظاتی سرنوشت‌ساز به نمایش می‌گذارد. اگر علاقه‌مند به درک بهتر تعارضات درونی انقلاب روسیه و فهم پیچیدگی تصمیم‌گیری‌های سیاسی در لحظات حساس هستی، این نمایشنامه یکی از نمونه‌های ماندگار و تامل‌انگیزی است.