علی و نینو

از پیش گفتار:
روایت نفس گیر عاشقانه ی دو فرهنگ. کتابهای اندکی هستند که پس از خواندن آخرین جمله آه حسرت میکشی که کاش ادامه یافته بود کتابهای زیادی هم نیستند که سرگذشت نویسنده به اندازه ی خود روایت جذابیت داشته باشد. یادداشت روزنامه نگار آمریکایی نیویورکر آگاهی لازم در بردارد که اینجا تکرار نمی کنم. (ر.ک به پس گفتار).
این نویسنده ی غریب که به رغم ظهور فاشیسم و کشتار یهودیان توانست در خود آلمان نازی شانزده عنوان کتاب منتشر کند از شگفتی هاست.
روایت این کتاب، شرح زیبای عشق دختری مسیحی از خانواده ی گرجی – نینو کیپیانی - است با جوان مسلمان - علی خان شیروانشیر. در باکو زندگی می کنند. شهری در ساحل دریای خزر و جزیی از امپراتوری روسیه. ناآرامی جنگ نخست جهانی به این شهر نفت خیز می رسد. مسلمانان انتظار می کشند که روسها پس از انقلاب روسیه چه نقشه ای براشان دارند و مردم ارمنی هم با چشمان وحشت زده شاهد کشتار ارمنیان به دست عثمانیان هستند. تنش میان این دو گروه اوج می گیرد. باکویی که علی و نینو در آن رشد می کنند، شهر زنده ی چند فرهنگی بدون تنش زیاد است. علی از خانواده ی ثروتمند مسلمان است و نینو از خانواده ی تاجر قدرتمند گرجی. علی نمی خواهد جای دیگری جز باکو زندگی کند. خانواده ها مشکلی با رابطه ی فرزندان شان ندارند گرچه دوست ارمنی علی به زمانی که حرف از ازدواج پیش آید، میکوشد تا رای خانواده ی بزند و نینو هم از علی قول می گیرد که هرگز حرمسرا نداشته باشد. داشتن حرمسرا در خانوادهی علی عادی است. زمانی که برای مدتی ناچار از پناه بردن به ایران می شوند و به خانه عموی علی می روند. نینو از ماندن در اندرونی خانه افسرده می شود. علی ناچار است از رقیق کردن غلظت فرهنگی که در آن بالیده و نینو می شکفد. نینو آزادی زنان غربی دوست دارد و علی سنت آسیایی را تکیه گاه درست زندگی می بیند، اما میگذارد تا نینو راه خود پیش گیرد و این گونه دو عاشق آونگ می شوند میان دو فرهنگ: دادن و ستاندن. خود تعیین نمی کنند در کدام فرهنگ می خواهند بزیند، تاریخ براشان انتخاب می کند. در داغستان چون روستاییان فقیر می زیند در ایران چون شاه و بعد در باکو جایی که پای جهان غرب به آن رسیده، زندگی پر زرق و برق به شیوه ی غربی پیش میگیرند...