از ورشو تا تهران

خاطرات غم‌انگیز یک مهاجر اسیر لهستانی مقیم تهران (هلن استلماخ) از دوران جنگ دوم جهانی

جنگ جهانی دوم، با حمله آلمان به لهستان در سال 1939 م. آغاز شد. هنوز مردم لهستان مبهوت پیشروی سریع آلمان‌ها در خاک خود بودند که اتحاد جماهیر شوروی هم در پی توافقی پنهانی با آلمان، از طریق مرزهای شرقی، لهستان را مورد حمله قرار داد. هرکدام از دو کشور متجاوز، در مدتی کوتاه، تقریبا نیمی از لهستان را اشغال کردند که نتیجة آن بی‌خانمانی و اسارت مردم این کشور بود. با حملة غافلگیرانه هیتلر به شوروی و خیانت وی به شریک خود استالین، معادلات جهانی نیز دچار تغییر شد و روس‌ها در پی مذاکراتی با کشورهای ضدفاشیستی برای تشکیل ارتش لهستانی ضدآلمانی، همة اسیران لهستانی را آزاد کردند. مسیرحرکت این عده، که در اوج سیاه‌بختی در شوروی زندگی می‌کردند، از طریق ایران تعیین شد. در این زمان، مردم ایران، شاهد حضور ده‌ها هزار لهستانی در خاک خود بودند. عده‌ای از آنان نظامیانی بودند که باید از طریق ایران راهی میدان‌های جنگ متفقین می‌شدند؛ اما بیش‌تر مهاجران را غیرنظامیان تشکیل می‌دادند. کتاب حاضر مروری است بر خاطراتی یکی از این مهاجران که نحوه ورود و حضورش را در ایران از آن دوره تاکنون روایت کرده است.