غلامحسین صدری افشار

(1313 - 1397 هـ.خ)

کتاب فرهنگ معاصر فارسی تالیف صدری‌افشار و نسرین حَکَمی و نسترن حَکَمی، از آثار قابل توجه و معتبر در زمینهٔ فرهنگ‌نویسی زبان فارسی است. صدری‌افشار دوازده سال بر روی تاریخ علم مطالعه کرد. از سال ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۸ با ماهنامهٔ سخن علمی همکاری داشت. بین سال‌های ۱۳۵۶ تا ۱۳۵۸ مدیریت فصل‌نامهٔ آشنایی با دانش را در دانشگاه آزاد ایران برعهده داشت. صدری‌افشار کار فرهنگ‌نویسی را نزد پرویز شهریاری از سال ۱۳۴۵ در بنیاد فرهنگ ایران با فیش‌نویسی کتاب مخزن‌الادویه آغاز کرد و تا پایان عمر به‌طور تخصصی به حرفهٔ فرهنگ‌نویسی اشتغال داشت. او ویراستاری، ترجمه، تالیف و نشر کتاب‌های متعددی را به‌وسیلهٔ افراد دیگر موجب شد. او به کمک افراد دیگر، کتاب‌های متعددی را ویرایش، ترجمه، تالیف و منتشر کرد. صدری‌افشار از طریق آشنایی با مجید رهنما از ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۹ مسئول انتشارات علمی وزارت علوم بود. در این دوره، صدری‌افشار به ترجمهٔ کتاب مقدمه بر تاریخ علم نوشتهٔ جرج سارتن پرداخت. صدری‌افشار پس از انقلاب در سال ۱۳۵۹ از وزارت علوم اخراج شد و بدین ترتیب، برخی کارهای او مانند ویراستاری دانشنامه‌ای با نام علوم برای همه ناتمام ماند. از سال ۱۳۵۹ تا پایان عمر، گذران زندگی‌اش تنها از راه نوشتن، ترجمه، و ویرایش بود. در سال ۱۳۵۸ انتشار ماهنامهٔ علمی و فرهنگیِ هدهد را آغاز کرد که مانند بسیاری دیگر از نشریات آن دوران در سال ۱۳۶۱ متوقف شد. در سال‌های بعد به همکاری با نشریاتی مانند فصلنامه‌های بازتاب دانش و «میراث علمی اسلام و ایران» و ترجمهٔ کتاب‌هایی مانند معماری ایران، کاکل طاووس، و انگلیسیان در ایران پرداخت. او در دههٔ ۱۳۸۰ فرهنگ زبانزدهای فارسی را منتشر کرد. از دید او زبانزد با ضرب‌المثل متفاوت بود و شامل عبارت‌هایی مانند متلک، خوش‌آمدگویی و احوالپرسی می‌شود؛ از جمله «صد سال به این سال‌ها»، «کوچیک شماییم»، «خدا حفظش کنه»، و «خیر ببینی». او هم‌چنین از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۷ عضو هیئت تحریریهٔ فصلنامهٔ بازتاب بود. صدری‌افشار بیشتر به دلیل نگارش فرهنگ‌های واژگان عمومی فارسی مانند فرهنگ معاصر فارسی، فرهنگ فارسی اعلام، فرهنگ معاصر کوچک فارسی، فرهنگ فارسی (دوجلدی)، و فرهنگ‌نامهٔ فارسی شناخته می‌شود. مهم‌ترین کتاب او فرهنگ سه‌جلدیِ فرهنگ معاصر فارسی با همکاریِ نسرین و نسترن حَکَمی است. این کتاب تلفیقی از دو کتاب فرهنگ فارسی امروز (۱۳۶۹) و فرهنگ فارسی اعلام است.