محمدعلی سیاح محلاتی (حاج سیاح )

(1215 - 1304 هـ.خ)

میرزا محمد علی محلاتی ملقب به حاج سیاح متولد ۱۲۵۲ قمری/۱۸۳۶ میلادی، یک جهانگرد، و نخستین ایرانی است که رسماً تابعیت ایالات متحده آمریکا را پذیرفت. وی مانند شماری دیگر از دوستان شیخ هادی نجم آبادی ، در میان اعضای انجمن باغ میکده جای داشت میـرزا محمدعلی محلاتی در ۲۳سالگی، سفرِ هجده‌سالۀ خود به دور دنیا (اقصی نقاط اروپا و آمریکای شمالی و همچنین کشورهای شرق ازجمله ژاپن و هندوستان) و سفرهای فراوانش در سراسر ایران را آغاز کرد و به‌هین‌دلیل به حاجی سیـاح معروف شده‌است. وی نخستین بار ازطریق نیویورک وارد آمریکا شد، و تا سانفرانسیسکو نیز در سفرهای خود پیش رفت، جایی که در ۲۶ می۱۸۷۵ تابعیت آمریکا را در دادگاه ناحیۀ ۱۲ کالیفرنیا رسماً پذیرفت. حاجی سیاح حتی در دو نوبت موفق به دیدار با رئیس‌جمهور آمریکا، پرزیدنت اولیسس گرنت نیز گردید. از حاجی سیاح دو کتاب به جا مانده؛ یکی خاطرات حاج سیاح (دورۀ خوف و وحشت) و دیگری سفرنامه حاجی سیاح محلاتی است که درواقع جلد دوم خاطرات محسوب می‌شود و نایاب است و به شرح سفرهای او مربوط می‌شود. میرزا ملکم خان از وی به‌عنوان «منادی غیب» در جنبش آدمیت، و معیر الممالک (داماد ناصرالدین شاه قاجار) وی را یک فراماسون نام برده‌اند.