دیوان ابوالقاسم لاهوتی

ابوالقاسم لاهوتی در سال 1266 در کرمانشاه به دنیا آمد. پدر پیشه کفش‌دوزی داشت و هر دو شاعر و آزادی‌خواه بودند. وی در خانه پدر با محیط ادبی کرمانشاه آشنا شد و در شانزده‌سالگی به کمک مالی یکی از دوستان خانواده برای تکمیل تحصیلات به تهران رفت. در سال 1284 اولین غزل او که مضمون آزادی‌خواهی داشت در روزنامه حبل المتین کلکته انتشار یافت و تا اندازه‌ای برای او شهرت به ارمغان آورد. شاعر وارد جریانات سیاسی شده و در انقلاب مشروطه در صف فدائیان آزادی قرار گرفته و با مستبدان جنگید. لاهوتی علاوه بر زبان فارسی به زبان‌های تازی، عربی‌، فرانسوی، ترکی و روسی آشنایی داشت و ترجمه‌های زیادی از آن زبان‌ها به زبان فارسی دارد. یکی از ویژگی‌های شعر لاهوتی این است که شاعر خود را در تنگنای قافیه قرار نداده و تا اندازه‌ای آزاد کرده و اوزان عروضی را هم بیش و کم به هم ریخته تا بتواند سخنش را در کوتاه‌ترین و رساترین کالبد به گوش مردم رساند. در سال 1336دفتر زندگی لاهوتی سراینده انقلابی روز ما پس از 73 سال زندگی پرتلاش بسته شد. وی که آرزو داشت در خاک میهن جان دهد و در میهن به خاک سپرده شود، در غربت جان سپرد و در همان جا به خاک سپرده شد. در این دیوان پس از آنکه اشعار سال‌های مختلف گردآوری شده، در بخش‌های بعدی اشعار به این ترتیب چینش شده‌اند: رباعیات، سرودها، بدیهه‌ها، منظومه‌ها، کاوه آهنگر و ترجمه‌ها.