مکاتیب

قطب‌الدین محمد بن محیی بن محمود، مشهور به «عبدالله قطب» و «قطب بن محیی»، از عارفان و زاهدان قرن نهم هجری است. محققان در تحقیقات پیشین دوران زندگی وی را بین سال‌های ۸۳۸ تا ۹۰۰ تخمین زده‌اند، اما بر اساس یافته‌های مصحح این اثر، به طور قطع تا سال ۹۰۱ق زنده بوده است. دربارۀ خاندان قطب‌الدین و سرگذشت آنان اطلاعات چندانی در دست نیست. وی در آغاز یکی از مکتوباتش خود را «عبدالله قطب بن محیی بن محمود الانصاری الخزرجی السعدی» نامیده است. به‌این‌ترتیب او را باید از نسل سعد بن عباده، صحابی رسول اکرم(ص)، بدانیم که رئیس قبیلۀ خزرج هم بوده است. در منابع مختلف او را شیرازی، جهرمی و کوشکُناری نسبت داده‌اند که هر سه انتساب به اعتباری صحیح است. شیراز زادگاه اوست، جهرم شهری است که «اِخوان‌‌آباد» را در آن بنا نهاد که تشکیلاتی عبادی ـ اجتماعی برای یارانش بود، و کوشکُنار (یا قصر کُنار) زادگاه اجدادی او بوده است. قطب‌الدین محمد به کمک مردان و زنانی که در طلب خلوت‌گزینی و مراقبه بودند اِخوان‌آباد را بنا نهاد و با ارسال مکتوبات به راهنمایی آنان پرداخت که البته با مخالفت‌های شدیدی نیز روبه‌رو گشت. مجموعۀ اخوان‌آباد به‌گونه‌ای طراحی شده بود که برای زندگی خانواده‌های ساکن آن مناسب باشد و نیازهای آنان را کاملاً برطرف سازد، تا جایی که ساکنان آن خود از عهدۀ امور برآیند و نیازمند دیگران نباشند.
مکاتیب، مشتمل بر جواب نامه های ایشان به مریدانش می باشد. در شرح احوال او ذکر شده است که در اواخر عمر با مریدانش جهت تهذیب و تزکیه و ایجاد موقعیتی مناسب برای سیر و سلوک به جهرم رفته و دارالعباده ای دایر کرده و در همانجا ساکن شده است. از مکتوبات ایشان عیان است که نخست مریدانش به اخوان آباد جهرم رفته و شیخ مدتی از آنها دور بوده است. عبدالله قطب ظاهرا تا سال 910 هجری در قید حیات بوده است. مکاتیب ایشان شامل 350 نامه در باب سلوک و در خطاب به مریدان می باشد.