بنمایه های هزاره ای
امتیاز دهید
نویسنده:
س. سیفی
امتیاز دهید
انسان ایرانی چه بسا به زمان تاریخی اعتنایی ندارد تا بر گسترۀ چنین پنداره‌ای، مینوی خیالی خود را سامان بخشد. به طبع او که پیدایی این بهشت وهم آلود را در دنیای واقع و تاریخی امکان پذیر نمی‌بیند، زمان تاریخی را وامی‌نهد تا در فراسوی آن، جهان موهوم و جاودانه‌ای برای خویش بیافریند. با این آرزو که همین بهشت به ظاهر جاوانه تسهیل‌گر شادمانگی او در دنیایی دروغین قرار گیرد.
اما وهم‌گرایی چنین انسانی را می‌توان نتیجۀ روشن ناکامی‌های او دانست که ضمن رویارویی با آسیب‌های طبیعی و اجتماعی همیشه با آن دست به گریبان بود. چنانکه طبیعت خشک و بی آب پهنۀ فلات و یورش مداوم و مستمر اقوام مهاجم و بیگانه به درون آن از عوامل اصلی پیدایی چنین انگاره‌ای به شمار می‌آیند.
در ضمن به ظاهر وهم و خیال به انسان ایرانی یاری می‌رساند که ضمن تخدیر روانی خویش، آرزوهای محال و دست نیافتنی خود را به اتکای آن به انجام برد. همچنان که از نگاه او فقط با وانهادن زمان تاریخی راهیابی به جهان دیگری سوای این جهان میسر خواهد شد تا بنا به گمانه‌زنی‌های خود به بهشت و مینوی فرازمانی دست یابد. حتا او به منظور دسترسی به این جهان خیالی، بنا به سلیقه و باور خویش ابزار مادی مناسبی نیز طرح می‌نماید و به اجرا می گذارد. زیرا بر پایۀ همین داده‌های وهم آلود، در کهن الگوهایش پنداره‌های هزاره‌ای سامان می‌پذیرد تا هر از چندگاهی قهرمان و موعود خود را با گرز و شمشیرهای ویژه‌ای بر اسبان منحصر به فرد بنشاند، با این بهانه و ترفند که انتقام مردم را از دجال زمانه واستاند.
همچنین دیدگاه مردمانی که به گزینه‌های هزاره‌ای باور دارد چندان روشن نیست تا در روشنای آن آشکار گردد که قهرمان از کجا خواهد آمد و به کجا خواهد پیوست؟ زیرا به قهرمان چهره‌ای ازلی می‌بخشند که از "لامکان" به زمان تاریخی راه می‌گشاید و حتا دوباره می‌تواند در فراسوی زمان پناه جوید تا چهره و شمایلی جاودانه را بنمایاند. با همین شگرد، ازلی گری که ریشه در آیین زروانی دارد به روشنی در چنین انگاره‌ای انعکاس می‌یابد.
جستار حاضر بی آنکه به گزاره‌های تاریخ روایی(روایتی) دل سپارد تلاش می‌ورزد تا سویه‌هایی از اسطورگی نمادهای هزاره‌ای را بازتاب دهد. زیرا تار و پود تاریخ روایی ما را با نهاده‌های فراتاریخی به هم تنیده‌اند که ضمن آن همه چیز فدای تفسیرسازی و تاریخ گزاری نویسندۀ آن می‌گردد.
بیشتر
اما وهم‌گرایی چنین انسانی را می‌توان نتیجۀ روشن ناکامی‌های او دانست که ضمن رویارویی با آسیب‌های طبیعی و اجتماعی همیشه با آن دست به گریبان بود. چنانکه طبیعت خشک و بی آب پهنۀ فلات و یورش مداوم و مستمر اقوام مهاجم و بیگانه به درون آن از عوامل اصلی پیدایی چنین انگاره‌ای به شمار می‌آیند.
در ضمن به ظاهر وهم و خیال به انسان ایرانی یاری می‌رساند که ضمن تخدیر روانی خویش، آرزوهای محال و دست نیافتنی خود را به اتکای آن به انجام برد. همچنان که از نگاه او فقط با وانهادن زمان تاریخی راهیابی به جهان دیگری سوای این جهان میسر خواهد شد تا بنا به گمانه‌زنی‌های خود به بهشت و مینوی فرازمانی دست یابد. حتا او به منظور دسترسی به این جهان خیالی، بنا به سلیقه و باور خویش ابزار مادی مناسبی نیز طرح می‌نماید و به اجرا می گذارد. زیرا بر پایۀ همین داده‌های وهم آلود، در کهن الگوهایش پنداره‌های هزاره‌ای سامان می‌پذیرد تا هر از چندگاهی قهرمان و موعود خود را با گرز و شمشیرهای ویژه‌ای بر اسبان منحصر به فرد بنشاند، با این بهانه و ترفند که انتقام مردم را از دجال زمانه واستاند.
همچنین دیدگاه مردمانی که به گزینه‌های هزاره‌ای باور دارد چندان روشن نیست تا در روشنای آن آشکار گردد که قهرمان از کجا خواهد آمد و به کجا خواهد پیوست؟ زیرا به قهرمان چهره‌ای ازلی می‌بخشند که از "لامکان" به زمان تاریخی راه می‌گشاید و حتا دوباره می‌تواند در فراسوی زمان پناه جوید تا چهره و شمایلی جاودانه را بنمایاند. با همین شگرد، ازلی گری که ریشه در آیین زروانی دارد به روشنی در چنین انگاره‌ای انعکاس می‌یابد.
جستار حاضر بی آنکه به گزاره‌های تاریخ روایی(روایتی) دل سپارد تلاش می‌ورزد تا سویه‌هایی از اسطورگی نمادهای هزاره‌ای را بازتاب دهد. زیرا تار و پود تاریخ روایی ما را با نهاده‌های فراتاریخی به هم تنیده‌اند که ضمن آن همه چیز فدای تفسیرسازی و تاریخ گزاری نویسندۀ آن می‌گردد.
آپلود شده توسط:
amirezati
1397/02/07
دیدگاه‌های کتاب الکترونیکی بنمایه های هزاره ای