بررسی سفر هایزر به ایران

تدوین و تفصیل سخنرانی دکتر ابراهیم یزدی در جلسات هفتگی نهضت آزادی ایران

دو مقاله " آمریکا در بن‌بست میلتیا ریزه کردن ایران" و " هیاهوی بسیار برای هیچ " ضمیمه کتاب است.

ژنرال رابرت هایزر، معاون وقت فرمانده نیروی هوایی آمریکا در اروپا بود و برای مأموریتی ویژه به تهران آمد تا دولت آمریکا را در تصمیم ‏گیری ‏های بعدی و اطلاع از اوضاع ایران در زمان انقلاب بزرگ ملت مسلمان ایران، یاری کند.
هایزر در مدت اقامت سی و چند روزه خود در ایران تنها یک بار با شاه ملاقات کرد و در این جلسه، روز و ساعت خروج محمدرضا پهلوی از ایران تعیین شد. هرچند سفر هایزر به ایران به صورت محرمانه صورت گرفت ولی خبر ورود وی در دو روز بعد یعنی شانزدهم دی‏ماه فاش شد.
هایزر در کتاب خاطراتش می‏نویسد: "من برای بررسی این مسأله، مخفیانه به تهران آمدم که کودتا چگونه میسر است و آیا اصلاً به مصلحت هست یا نه؟ پس از بررسی‏های بسیار، از واشنگتن دستور رسید که دولتی قوی به رهبری شاپور بختیار تشکیل شود. در صورتی که این کار شکست بخورد کودتای نظامی انجام خواهد شد.
به طور کلی، از مطالعه و بررسی مجموع اخبار و اسناد، چنین استنباط می‏شود که مأموریت ژنرال هایزر در ایران بر اساس چهار مسأله دور می‏زد: نخست آن که از عملیات خودسرانه و حساب نشده ارتش پس از فرار شاه از ایران، جلوگیری شود.
دوم آن که ارتش را موظف سازند از دولت بختیار پشتیبانی نماید و در صورت لزوم مبادرت به کودتای نظامی شود.
سوم آن که تکلیف قراردادهای فروش سلاح‏های پیشرفته آمریکا در ایران روشن گردد.
چهارم آن که وسایل و سلاح‏های مدرن آمریکا در ایستگاه‏های رادار در ایران به تصرف شوروی درنیاید. با این حال نهضت اسلامی ملت ایران به حدی گسترش یافت که کاری از دست ژنرال هایزر و کاخ سفید برنیامد و او چند روز قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، از تهران گریخت