تاریخ تریاک و تریاکی در ایران

تریاک ( اَفْیون )، مادّه‌ای قهوه‌ای رنگ، تلخ ، مُخدّر و اعتیادآور که عمدتاً از شیرابة تراونده از پوست نارَسِ گونه‌هایی از خشخاش کوکنار ، با نام علمیِ پاپاوِرْ سُمْنیفرُم (لفظاً، «خشخاش خواب آور»؛ از تیرة کوکناریان ) به دست می‌آید که در ایران تاریخچه مخصوص به خود را دارد.

تریاک از نخستین داروهایی است که بشر شناخته است. در خط سومری علاماتی برای خشخاش به کار می‌بردند که به معنای «گیاه خوشحال» بود. در آثار یافته شده از کتابخانه آشور بانی پال ( قرن هفتم ق م)، از عصاره خشخاش که داروی همه دردها بود، نام برده شده است. مصریها کِشت خشخاش را از سومریها آموختند و از طریق آنان به خواص تریاک پی بردند. بعدها تریاک را از مصر به یونان بردند و به عنوان داروی مُسَکّن و خواب آور و ضدافسردگی از آن استفاده کردند.
ظاهراً ایرانیان از دوران باستان تریاک را می‌شناخته و از پادزهر بودن آن آگاه بوده اند. به گفته پورداود، عربها تریاک را به ایران آوردند. عربها از طریق مصریان با تریاک آشنا شده بودند و در سفرهای طولانی خود، برای رفع خستگی، آن را می‌خوردند و به شترهای خود نیز می‌خوراندند.