قیام باسماچیان
نویسنده:
زکی ولید طوغان
مترجم:
علی کاتبی
امتیاز دهید
کتاب حاضر ترجمه بخشی از کتاب "بوکونکی تورکستان و یاقین ماخیسی" است. قیام باسماچیان،حرکت جماعاتی از مسلمانان ترکستان، برضد حکومت شوروی، عمدتاً از ۱۹۱۸ تا ۱۹۳۰. «باسماچی» در زبان روسی به معنای یاغی است و ریشه آن «باسماق» ترکی و به معنای هجوم آوردن و حمله کردن است. «باسماچگی» در تاجیکی، یا به عبارت دقیقتر از نظر مقامات دولتی تاجیکستان، به معنای حرکت ضدانقلاب شورایی بود. در واقع باسماچی لقب اهانت آمیزی است که روسها به قیام کنندگان مسلمان آن صفحات دادهاند و این لقب توسّع معنی پیدا کرده و بمرور به بسیاری از انواع حرکتهای مسلحانه سیاسی نیز اطلاق شده است. صدرالدین عینی نیز از آن قیام کنندگان با نام «باسمه چیان» یاد کرده و دزد و تاراجگرشان خوانده است. احمد زکی ولیدی طوغان میگوید که باشقیرها باسماچیان را به اصطلاح خراسانی عیار مینامیدند. پس از پیروزی انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ و سرنگون شدن حکومت مسلمانان خوقند به دست شورویها و قحط و غلای ناشی از عوارض انقلاب و مصادرههای بی رویّه اموال مردم و بی حرمتیهای روسها به سنن و آداب مردم مسلمان، قیام باسماچیان نخست از دره فَرغانه در ترکستان، که محصول با اهمیت پنبهاش نابود و ازاینرو انگیزههای شورش در آنجا قوّت یافته بود، آغاز شد و سپس دامنه آن به سمرقند و بخارا و آمودریای (جیحونِ) سفلی و سیردریا (سیحون) گسترش یافت و در ۱۹۱۸ به نقاط بسیاری در ترکستان، یعنی منطقه ای که امروزه «آسیای میانه» خوانده میشود، کشیده شد.
بیشتر
آپلود شده توسط:
mtabrizi
1396/10/18
دیدگاههای کتاب الکترونیکی قیام باسماچیان