غوغای تخلیه ایران

جريانات كشمكش تخليه ايران از قوای متخاصم بعد از جنگ بين الملل دوم

از متن کتاب:
در اواخر مردادماه ٬1324 عده معدودی از افسران پادگان لشکر خراسان٬ علم طغيان را عليه دولت مرکزی برافراشته و بامقداری اسلحه به طرف شهرهای گنبدکاووس و گرگان فرارمی کردند٬ و قصد آنها درعمل عبارت بود از الحاق به ایلات ترکمن صحرا و جلب کمک آنها و سپس حمله به شاهرود و قطع رابطه مرکز با خراسان؛ و با این ترتيب خيال داشتند که با آسودگی خاطر پادگان های نقاط آن خطه را یکی پس از دیگری با خود همراه و یا خلع سلاح نموده و یک حکومت ساختگی به نفع دولت شوروی در ایالت خراسان تشکيل دهند.
دولت ایران برای خوابانيدن شورش فوق٬ تصميم می گيرد که 200 نفرژاندارم برای تقویت پادگان های شمال اعزام دارد٬ ولی به وسيله نيروهای شوروی از حرکت این نيروی مختصر در قصبه «جابون» ­ دوازده فرسخی تهران­ جلوگيری به عمل می آید و همين مسئله باعث شگفتی فوق العاده و دلسردی ناگهانی ملت و دولت ایران گردید٬ زیرا دولت شوروی حق نداشت که کوچک ترین دخالتی در امور مربوط به کارهای دولت ایران بنماید و به همين دليل ابتدا تصورگردید که فرمانده شوروی در شمال بدون دستور دولت متبوع خود مبادرت به این عمل ناصواب و غير قانونی کرده است٬ اما چون مدتی این نيرو در جابون توقف کرده و اجازه حرکت به آنها داده نشد٬ قصد دولت شوروی و تمایل این دولت درآزاد گذاردن آشوبگران دفعتاً آشکارو مسلم گردید.
گرچه مسئله غائله خراسان با فداکاری بی نظير پادگان های گنبدکاووس و حسن سياست دولت٬ بالاخره پایان یافت٬ لکن موضوع جلوگيری دولت شوروی از اعزام نيروی مرکزی٬ خود دليل قاطع و مهمی بود که دخالت نيروی بيگانه را در امور ایران برای اولين دفعه پس از جنگ هویدا نماید و مسئله تخليه ایران بار دیگر با نهایت شدت مورد توجه و بحث مسائل سياسی دنيا قرار گيرد.