آب: آیین ها و باورهای مربوط به آن در فرهنگ عامه

آب آباداني مي آورد . کنار دريا ،‌رود ونهر هميشه زندگي جاري است . از همين رو جربان آب همراه حيات خاکي به حيات فکري امان نيز راه برده است. « صافي» ،« روشني » ، « پاکي» با ابن مايع حيات بخش در باورمان عجين شده است. جداي از اين باور جهان شمول ،‌« آب » در آيين ما ايرانيان مقدس است که هستي از آن مي جوشد، ‌نطلبيده اش مراد است و بر راه مسافر و پشت پايش که ريخته مي شود روشني راهش خواهد شد. قصه‌ها و غصه‌ها داريم ما از اين آب که گاه افسانه‌وار ما را از هفت دريا مي گذراند و به درياي جاودانگي مي برد و دل مي سوزاند و ديده پرآب مي کند گاهي که از تشنه لب کربلا دريغ مي‌شود.

«آب ؛آئين ها و باورهاي مربوط به آن در فرهنگ عامه » کتابي است روايتگر قصه‌ها، غصه‌ها و باورهاي ما از آب و تحليل آن در شعر و ادبيات فارسي که به همت مرکز تحقيقات صدا و سيما – واحد فرهنگ مردم و به قلم مصطفي خلعت بري ليماکي منتشر شده است.

اين كتاب در پنج فصل به شرح زير تدوين شده است :
فصل نخست، «منزلت آب در فرهنگ و ادب فارسي»، كه به اسطوره‌اي بودن آب در فرهنگ ايراني اشاره کرده ، از نگاه علامه دهخدا به تحليل واژه آب مي پردازد سپس اين موضوع را در ادبيات و شعر فارسي مرور مي کند.
فصل دوم مثل‌ها، «چيستان‌ها و قصه‌هاي مربوط به آب»، که در آن مثل‌ها و متل‌ها و قصه‌ها و حكايت‌هاي كوتاه در زمينه آب گرد آمده و جايگاه آن در فرهنگ عامه (فولكلور) بررسي مي شود.
فصل سوم، «باورها و معتقدات مربوط به آب باران و چشمه‌هاي نظركرده و شفابخش»، اين بخش مي‌کوشد باورهاي مردم در خصوص وجود سقاخانه‌ها، آب‌انبارها، چشمه‌هاي نظر كرده و شفابخش را ارائه داده با اشاره به مكان‌هاي دقيق اين مناطق علت نام گذاري آنها را بيان کند.
فصل چهارم،« آيين باران خواهي و نمونه‌هايي از فرهنگ مردم ايران و بند آمدن باران». به كم‌آبي مناطق خشك ايران و گستره جعرافيايي آن پرداخته ، جايگاه آب براي مردم هم از لحاظ شرب و هم از لحاظ كشاورزي در اين مناطق را بررسي و با ذکر مصاديقي از «آيين باران خواهي» در فرهنگ مردم ايران اين آداب و رسوم را بازگو مي‌کند.
فصل پنجم « شيوه‌هاي تقسيم و نگهداري آب» در بخش پاياني ، چگونگي تقسيم آب و آبياري سنتي در ايران و تأمين منابع آبي و شيوه‌هاي نگهداري آن در فرهنگ مردم با استفاده از اصطلاحات آبياري سنتي توضيح داده شده است.