اهل هوا

بر اساس باورهای قدیمی ساحل‌نشینان جنوب ایران، پری‌ها، دیوها و ارواح نیک و بد، همه باد یا خیال یا هوا هستند. این بادها در سر آدمیان رخنه می‌کنند و او را «مرکَب» خود می‌سازند. اگر کسی گرفتار یکی از این بادها شود و بتواند از چنگ آن جان سالم به در ببرد، آن وقت به جرگه «اهل هوا» درمی‌آید.
اهل هوا، به باورهای اهالی مناطق میناب و جزیره لارک و هنگام و در حالت کلی ساحل‌نشینان جنوب درباره انواع بادهایی می‌پردازد که آدمی را بیمار می‌کنند و برای رام کردنشان، باید مراسم به خصوصی برگزار شود. مراسمی که اصطلاحا به آن «بازی» می‌گویند. هر چند شاید امروز برای سراغ گرفتن از باورهای این‌چنینی، نسبت به ۵۰ سال پیش و زمانی که ساعدی به جنوب سفر کرد، نیاز به جست‌وجوی بیشتری است، اما هنوز هم می‌توان رد این باورها را در جزیره‌ها و سواحل مشاهده کرد.
کتاب با بخشی تحت عنوان یادداشت‌های پراکنده درباره ساحل‌نشینان جنوب آغاز می‌شود. در این قسمت، ساعدی شرح داده است که زندگی اهالی آن حوالی، چطور با دریا و ماهی‌گیری گره خورده و صیادی کشتی‌های خارجی، چطور دریا را خسیس و دست مردم را تنگ‌تر کرده است. ساعدی در این بخش نوشته است که ساحل‌نشینان، هر کدام وسیله‌ای برای سفر در دریا دست و پا می‌کنند و هر که مجهزتر باشد، می‌توان دورتر سفر کند و با نقل و انتقال کالا، امورات بگذراند. در اثر همین سفرها و هم‌نشینی با مرزشینان خاک‌های دیگر از جمله کشورهای آفریقایی و هند، از فرهنگشان نیز تاثیر پذیرفته‌اند. بنا بر یادداشت‌های ساعدی، فرهنگ نواحی ساحلی جنوب، مخلوطی از آداب و سنن و باورهای عربی، هندی، سواحلی و ایرانی است.