سفرنامه‌ دریائی‌ لاخ‌ به‌ خلیج‌ فارس‌

تالیف‌: چارلز بلگریو

«سفرنامه دریایی لاخ» به بیان وضعیت خلیج‌فارس در عصر قاجار اشاره کرده و آورده است: «فرانسیس ارسکین لاخ/ Francis Erskine Lach از فرماندهان ناوگان انگلیسی «ایدن» به فرماندهی ویلیام گرانت بوده که در سال‌‌های 1820 ‌ـ 1818م. 1235ـ 1233ق. مأموریت مبارزه با دزدان دریایی و در واقع توسعه و تحکیم قدرت استعماری انگلستان در خلیج‌فارس را برعهده داشت. مهم‌ترین پیامد این لشکرکشی،‌ سرآغاز جدایی بحرین از ایران بوده که بیش از یک قرن بعد رسمی و علنی شد. لاخ یادداشت‌هایی از مشاهدات و اقداماتش تهیه کرد، اما موفق به انتشار آنها نشد. در حدود 130 سال بعد، سر چارلز بلگریو، که حدود 31 سال از 1957 ـ 1926 م به عنوان مستشار شیخ بحرین، شیخ عیسی بن سلمان آل‌خلیفه ـ و پدرش در بحرین فعالیت داشت، یادداشت‌های لاخ را که در اختیار نوه‌اش بود، به دست آورد و منتشر کرد. یکی از عواملی که سفرنامه لاخ را به مأخذی مهم در تاریخ خلیج‌فارس تبدیل کرده، تصویر و شناختی است که از اوضاع و احوال خلیج‌فارس و دسته‌بندی‌های سیاسی قدرت‌های منطقه در اوایل قدرت‌گیری قاجاریه ـ زمان فتحعلی‌شاه به دست‌ می‌دهد.»