سوسیالیسم در گذشته و آینده ما

پیشگفتار: الکساندر سولژنیتسین

سوسیالیسم در گذشته و آینده ما، جدائی و آشتی؟ آیا روسیه آینده‌ای دارد؟

یکی از ضروری‌ترین پرسش‌های زمان ما این است: سوسیالیسم چیست؟ سرچشمه‌ی آن چیست؟ چه نیروهایی را به کار می‌برد؟ اسباب پیروزی آن چیست؟ ما را به کجا می‌برد؟ نویسنده‌ی کتاب برای پاسخ به این سوال‌ها سعی در ریشه‌یابی سوسیالیسم دارد و نمونه‌هایی از مصریان باستان و امپراتوری اینکاها و دیگر تاریخ‌سازان باستانی می‌آورد که از اندیشه‌های سوسیالیسم درمیانشان خبر می‌دهد. وی بر این عقیده است که مکتب سوسیالیسم حاوی مجموعه‌ای از انگاره‌های همبسته است که با منطق درونی آن به هم جوش خورده است. البته، سوسیالیسم تحت شرایط تاریخی متفاوت شکل‌های گوناگون به خود می‌گیرد. چون نمی‌تواند از آمیزش با باورهای دیگر خودداری کند. ما همین وضع را در تجزیه و تحلیل پدیده‌هایی که از دید تاریخی عظمت مشابهی دارند، مانند مذهب، مشاهده می‌کنیم. اما امکان آن وجود دارد که هسته‌ی مشخصی از آن را منزوی کنیم و فرمولی از "آرمان سوسیالیسم" به دست آوریم که کل یا بخشی از آن، با درجه‌ی خلوص کمتر یا بیش‌تر در موقعیت‌های گوناگون تجلی نماید. کتاب از سه مقاله‌ی مستقل با موضوع "سوسیالیسم" با این عناوین تشکیل شده است: "سوسیالیسم در گذشته و آینده‌ی ما"، "جدایی یا آشتی"، "آیا روسیه آینده‌ای دارد؟" نویسنده در این کتاب سعی در رد و یا تایید سوسیالیسم ندارد ولی فقط سعی در معرفی این مکتب و بیان ضعف‌ها و قوت‌های آن دارد.