خلاصه کتاب آرمان شهر

سفری به چشم‌انداز کلاسیک جهانی ایده‌آل و چالش‌های پیش روی آن

خلاصه کتاب «آرمان‌شهر» (Utopia) مروری‌ست بر اثر کلاسیک از سِر توماس مور (Thomas More)، متفکر و سیاستمدار انگلیسی است که نخستین بار در سال ۱۵۱۶ در شهر لوون (Louvain) در بلژیک منتشر شد. مور از شخصیت‌های برجسته‌ی عصر رنسانس به شمار می‌آید. این کتاب به زبان لاتین نوشته شد و به‌سرعت در میان متفکران اروپا مورد توجه قرار گرفت.
یوتوپیا روایت گفت‌وگویی خیالی است که در آن مور و چند تن از دوستانش درباره‌ی جامعه‌ای آرمانی که در جزیره‌ای ناشناخته قرار دارد صحبت می‌کنند. در این سرزمین خیالی، عدالت اجتماعی، برابری، کار مشترک و مالکیت عمومی جایگزین طمع، فقر و نابرابری‌های اروپای قرن شانزدهم شده است. توماس مور با این اثر، تصویری نقادانه از وضعیت زمانه‌ی خود و در عین حال رویایی از جامعه‌ای بهتر ارائه می‌دهد. واژه‌ی «Utopia» بعدها وارد زبان‌های اروپایی شد و به معنای «آرمان‌شهر» یا «ناکجاآباد» به کار رفت.

بخشی از کتاب آرمان‌شهر:
«کسی که یکی از شهرهای آنان را بشناسد، انگار همه‌شان را می‌شناسد چون همه‌ی آن‌ها بسیار شبیه یکدیگرند، مگر در مواردی که موقعیت جغرافیایی تفاوت ایجاد کند. بنابراین من فقط یکی از آن‌ها را توصیف می‌کنم، و هیچ شهری مناسب‌تر از آماوروت نیست؛ زیرا هیچ شهری از نظر اهمیت بالاتر از آن نیست (دیگر شهرها در اولویت، جایگاهش را به آن می‌دهند، چون مقر شورای عالی آنجاست) و هیچ‌کدام برای من آشناتر نبودند، چون پنج سال تمام در آن زندگی کرده‌ام.
این شهر بر دامنه‌ی تپه‌ای، یا بهتر بگوییم بر زمینی مرتفع قرار گرفته است. شکل آن تقریباً مربع است؛ زیرا از یک طرف که تا نزدیک قله‌ی تپه بالا می‌رود، تا دو مایل پایین‌تر به سوی رودخانه‌ی آنیدر امتداد می‌یابد؛ اما در جهت دیگر که در امتداد کرانه‌ی آن رودخانه کشیده شده، کمی پهن‌تر است. رود آنیدر حدود هشتاد مایل بالاتر از آماوروت از چشمه‌ای کوچک سرچشمه می‌گیرد. اما جویبارهای دیگری به آن می‌پیوندند که دو تای آن‌ها از بقیه مهم‌ترند؛ و همین باعث می‌شود هنگامی که از کنار آماوروت می‌گذرد، پهنای آن به نیم مایل برسد. این رود هرچه جلوتر می‌رود، بزرگ‌تر و پهن‌تر می‌شود تا آنکه پس از شصت مایل جریان، در اقیانوس محو می‌شود.
بین شهر و دریا، و چند مایل بالاتر از شهر، رودخانه هر شش ساعت یک بار دچار جزر و مد می‌شود و با جریانی قوی بالا می‌آید. مد تا حدود سی مایل بالاتر بالا می‌رود، به‌گونه‌ای که آب رود در آن محدوده کاملاً شور می‌شود و آب شیرین را به عقب می‌راند؛ کمی بالاتر، آب اندکی شور است، اما درست در نزدیکی شهر، آب کاملاً شیرین است؛ و وقتی جزر آغاز می‌شود، رودخانه تا رسیدن به دریا دوباره سراسر شیرین می‌ماند. پلی سنگی و باشکوه، با طاق‌های عظیم، بر روی رود ساخته شده است.»