هیلاج نامه

عطار نیشابوری یکی از شناخته شده ترین مشاهیر ادب و عرفان ایرانی است. به اتفاق نظر اغلب تذکره نویسان، وی آداب طریقت را از شیخ "مجدالدین شرف بن موید بغدادی" جانشین شیخ "نجم الدین کبری" آموخت. استغراق عطاردر توحید و مقامات عرفانی وی به آن درجه بود که مولانا جلال الدین رومی، عرفان و سخن خویش را مدیون افکار و انفاس او می دانست. هیلاج نامه از آثار منسوب به عطار است که در آن سخنان منصور حلاج توصیف و توجیه گشته است. مقایسه اشعار و کلمات دو کتاب اسرار نامه و هیلاج نامه، فصاحت کلام در کتاب دوم را کمتر نشان می دهد. در برهان جامع آمده که هیلاج بر وزن امواج لغت یونانی بمعنی چشمه زندگانی و به اصطلاح منجمان کدخدا یعنی طالع و روح مولود از سماویات می باشد.عطار در خصوص منصور حلاج گفته است: کار او کاری عجیب بوده است و واقعات غریب شیوه داشت که خاص بدو بود و عاشق صادق پاکباز بود. او را تصانیف بسیار است بعباراتی مشکل و کلماتی مغلق و در حقایق اسرار و معانی و معارف سخت کامل بود. کتاب حاضر که به تصحیح و با مقدمه ای از احمد خوشنویس تحت عنوان تحقیقی درباره عرفان و تصوف آغاز شده است، با استفاده از مقابله چندین نسخه خطی و چاپی تدوین گشته است.