والیان آذربایجان از 1304 تا 1320

آذربایجان در طول تاریخ ایران همواره از مناطق مهم و حادثه‌خیز بوده است. ویژگی‌های جغرافیایی و موقعیت مرزی آن همواره این منطقه را مورد توجه دولت‌های مستقر در داخل ایران و نیز دولت‌های خارجی قرار داده است. اهمیت آذربایجان در اواخر عهد قاجار به واسط? تحولات منجر به مشروطه دوچندان شد. زیرا موقعیت مرزی آن، آشنایی ساكنان آن با افكار سوسیالیستی رایج در روسیه و وجود بازرگانان قدرتمند و متمول در آن سبب شد كه مردم آن در فعالیت‌های فرهنگی و مبارزاتی منجر به انقلاب مشروطه مشاركت بیش‌تری داشته باشند. در اواخر سلطنت احمدشاه قاجار جنگ جهانی اول رخ داد. پس از آن بود كه نیروهای بیگانه از هر سو به داخل كشور سرازیر شدند. ضعف حكومت مركزی و مقابله با بیگانگان سبب شكل‌گیری هسته‌های مقاومتی هم‌چون قیام شیخ محمد خیابانی و لاهوتی در منطقه شد. به همین دلیل رضاشاه نیز در طول دوران حكومت خود، خط? آذربایجان را با دقت زیر نظر داشت و در انتخاب والیان آن توجه بسیار به خرج می‌داد. زیرا همواره این هراس در او وجود داشت كه بر اثر كوچك‌ترین غفلت ماجراهای خیابانی و لاهوتی تكرار شود. بر همین اساس به منظور كنترل بیش‌تر روی آذربایجان، آن را به دو استان شرقی و غربی تقسیم نمود. كتاب حاضر تاریخ 16 سال? آذربایجان (از سال 1304 تا 1320) را دربردارد. نویسنده نخست به توصیف دور? حكومت رضاشاه و اقدامات نوآوران? او پرداخته و سپس تاریخ آذربایجان را از منظر اقدامات والیانی كه به ادار? آن منصوب می‌شدند بررسی نموده است.