تغییرات اقلیمی با رخ نمای گرمایش زمین و ویرانی فزاینده محیط زیست به طرز وحشتناکی آینده زندگی را به مخاطره انداخته است. اثربخشی اقدامات گروه های حامی محیط زیست در برابر تندباد تخریب، بسیار ناچیز است. طمع انسان، زخم های عمیقی بر پیکر زمین زده است. به عقیده بسیاری از صاحب نظران زمین از حالت توازن خارج شده و دیگر نمی توان کاری برای آن انجام داد. در این ساعت که این مطلب را می نویسم، غلظت دی اکسید کربن موجود در اتمسفر زمین طبق آمار سایت www.co2.earth/daily-co2 به عدد بی سابقه 422ppm رسید. زباله های شناور روی سطح اقیانوس ها بیش از ۱.۶ میلیون کیلومتر مربع وسعت دارند یعنی برابر مساحت ایران. جمعیت بیشتر گونه ها و به ویژه حشرات به سرعت رو به نابودی و انقراض است و چرخه ی غذایی در اکوسیستم های خشکی و دریایی رو به نابودی است و در بسیاری موارد به طور کامل از بین رفته است. بیابان ها و شوره زار ها در حال بلعیدن زمین های حاصلخیزند و بسیاری اخبار دلهره آور و ناخوشایند دیگر. امیدوارم از خواب بیدار شویم. زمین در حال مرگ است و فرزندان ما جایی جز اینجا برای زیستن ندارند. هر کاری از دستمان برمی آید بکنیم. شاید فردا دیر باشد. از بد روزگار سیاستمداران و سرمایه داران، این مساله را جدی نگرفته اند و کماکان بر طبل زیاده خواهی های خود می کوبند و خواسته هایشان کماکان بر مصرف سوخت های فسیلی استوار است تا تامین منابع انرژی های پاک. پس چاره ای نیست جز این که خود هر کاری هرچند ناچیز برای زمین انجام دهیم. درخت بکاریم. زباله های تر مثل پوست میوه و تفاله چای و امثال آن را در صورت امکان به خاک برگردانیم. از کیسه های پلاستکی استفاده نکینم. اگر توانستیم به جای خودرو شخصی، پیاده روی کرده یا از دوچرخه بهره ببریم، اسپری ها و خوشبو کننده های هوا را کمتر به کار ببریم. صرفه جو باشیم و مواد ارگانیک مصرف کنیم. سموم شیمایی استفاده نکینم هر چند میوه های لک دار و کرم زده به دست بیاوریم که صدالبته سالم تر از میوه های خوش رنگ و لعابی است که حاوی سموم مضرند. در دنیایی که این همه گرسنه منتظر لقمه نانی هستند، تولید نوشیدنی از غله ای مانند جو، حماقتی محض است. یا اینکه ذرت، جو یا گندم، برای تهیه گوشت، خوراک دام شود. فست فودها و خوراک های سرخ کردنی دشمن سلامتی و محیط زیست است. از خودمان شروع کنیم
ویکتوریا گیل گزارشگر علمی و مت مکگراث گزارشگر محیط زیست از صد راه حل ارائهشده برای مقابله با گرم شدن کره زمین، ده راه حل را برگزیدهاند.
۱- به آنچه دور میریزید توجه کنید و اهمیت بدهید
ویکتوریا گیل: برای من، ارزش قائل شدن برای مواد مهم است. در ۲۰ سال آینده، وزن زبالهای که در تخلیهگاههای زباله ریخته میشود میتواند به بیش از دو میلیارد تن برسد. اینها زباله نیستند و مواد مفیدی هستند. به نظر من قیمتگذاری بر زباله میتواند تفاوت بزرگی ایجاد کند. با این کار در بازار به زباله ارزش داده میشود و میتواند به چیزهای مفید تبدیل شود و دوباره به چرخه اقتصاد برگردد.
۲- محافظت از منابع طبیعی کربن
مت مکگراث: به نظر من یکی از سادهترین و واضحترین کارهایی که باید انجام دهیم، نجات پودهزارها (باتلاق) است. پودهزارها توده متراکم و مرطوب گیاهان و مواد آلی هستند که ناقص تجزیه شدهاند. اینها بزرگترین مخازن دیاکسیدکربن دنیا هستند که به دلیل کشاورزی در حال خشک شدنند. راه اینکه پودهزارها کربن بیشتری جذب کنند، اضافه کردن آب به آنهاست؛ به همین سادگی. حدود ۱۲ درصد بریتانیا پودهزار است. با اضافه کردن آب از سیل جلوگیری میشود، باعث حفظ این زمینهای زیبا میشود که زیستگاه انواع گونههای زیستی هستند و همینطور باعث جذب مقادیر عظیم کربن میشوند. نجات باتلاقها کار بسیار سادهای است و راه حلی موثر برای مقابله گرم شدن کره زمین.
ویکتوریا گیل: درباره جنگلزدایی زیاد میشنویم و اینکه مشکل بزرگی است. از دهه ۱۹۶۰، حدود نیمی از جنگلهای بارانی حارهای را از دست دادهایم. این معضلی برای تنوع زیستی است چون این جنگلها زیستگاه بیشتر گیاهان و جانوران کره زمین هستند. یک مشکل بزرگ دیگر انتشار کربن است چون این جنگلها کربن را جذب میکنند. راه حل آسان نیست ولی میتوان از جنگلهای باقی مانده محافظت کرد و جنگلهای تخریب شده را بازیابی کرد و گسترش داد. به همین دلیل باید از تصمیمگیرندگان بخواهیم درخت بکارند و مهمتر از آن، جنگلها را بازیابی کنند، برای اینکه بکر و پر از گونههای گیاهی و جانوری باقی بمانند.
۳- دست دوم بخریم
ویکتوریا گیل: این یکی از موضوعهای مورد علاقه من است چون باید اعتراف کنم از خریدن لذت میبرم. دست دوم بخریم، کمتر بخریم، به آنچه میخریم خوب فکر کنیم مثل لباس. میلیونها تن لباس سر از تخلیهگاههای زباله درمیآورند و این درست نیست. اگر هنوز لباسی کارآیی دارد، میتوان آن را به خیریهها داد. در فروشگاههای خیریه میتوان لوازم عالی پیدا کرد. با دادن آنچه نیاز نداریم به این فروشگاههای خیریه و خریدن آنچه لازم داریم از این فروشگاهها و عمر دوباره بخشیدن به آنها به جای دور انداختن، وجدان اجتماعی خود را آسودهتر کنید.
۴- از اتلاف انرژی در ساختمانها جلوگیری کنیم
مت مکگراث: یکی از بزرگ ترین مشکلات اتلاف انرژی در ساختمانهاست. حدود ۴۰ درصد از گازهای کربنی که در دنیا منتشر میشوند محصول ساختوساز، نگهداری، گرم کردن و زندگی کردن در ساختمانها بویژه ساختمانهای بزرگ اداری است که بیشتر آن یعنی حدود ۳۰ درصد هدر میرود. این خطایی است که راه حل بسیار سادهای دارد. ما به قوانین سختگیرانهتر و اعمال جدیتر آنها نیاز داریم و در نظر گرفتن جریمه برای افرادی که انرژی را به این اندازه هدر میدهند.
۵- اطلاعات روی برچسب محصولات واضحتر شوند
ویکتوریا گیل: چیزی که مرا خیلی ناراحت میکند کمبود اطلاعات در سوپرمارکتهاست. مواد غذایی که میخریم در کشورهای مختلف دنیا تولید میشوند و محل و چگونگی تولید و موادی که در پرورش آنها استفاده شدهاند بر تمام کره زمین تاثیر میگذارند. به نظر من اگر قوانینی باشند که برچسب محصولات خوراکی باید نشان دهد در کاشت، پرورش، برداشت و حمل و نقل آنها چه اندازه کربن تولید شده، میتوانیم آگاهانهتر تصمیم بگیریم و کار درستتری انجام دهیم.
۶- نگذاریم در دنیا دختران ترک تحصیل کنند
مت مکگراث: نکتهای که به نظر من خیلی مهم است، تحصیل دختران است. اگر همه دخترها در دنیا میتوانستند تا پایان دوره متوسطه به تحصیل ادامه دهند، تفاوت عظیمی در میزان کربن تولید شده ایجاد میکرد چون در طول زمان، این باعث کاهش جمعیت میشود؛ مثلا اگر تا اواسط این قرن حدود ۱.۵ میلیارد نفر کمتر به جمعیت اضافه شود، معادل حدود دو سال انتشار جهانی گازهای کربنی است. این عملِ درست اخلاقی، تاثیر زیادی روی کره زمین میگذارد.
۷- دور ریختن مواد غذایی را کاهش دهیم
ویکتوریا گیل: یک نگرانی عمده من دور ریختن مواد غذایی است. این مشکلی بزرگ است چون همه غذاهایی که تولید میشوند باعث تولید گازهای کربنی میشوند. تخمین زدهاند که در بریتانیا سالانه ۶.۶ میلیون تن ماده غذایی در خانهها دور ریخته میشود. نباید چنین باشد. به آنچه میخرید فکر کنید، برای وعدههای غذا برنامریزی کنید و کمتر بخرید تا کمتر دور بریزید. اگر دور ریختن غذا را کم کنیم، میتوانیم تولید مواد غذایی و در نتیجه تولید کربن را کاهش دهیم.
۸- انرژی محلی تولید کنیم
مت مکگراث: این یکی از راه حلهای مورد علاقه من است که شاید کمی کسلکننده به نظر بیاید ولی بسیار مهم است. انرژی محلی در اصل یعنی گروه کوچکی از ساکنان شهرکها و شهرها در سراسر دنیا با کمک یکدیگر برق خود را تولید کنند. این یک خیلی مهم است و در دنیا هم در حال رشد است. در دانمارک حدود ۸۰ درصد توربینهای بادی متعلق به مردم محلی است. این یعنی شغل، پول و ارزش در خود جامعه تولید میشود و برای خود مردم میماند. این تحولی بزرگ در بریتانیا خواهد بود که قصد دارد در بیست سال آینده تراز تولید گازهای گلخانهای خود را به صفر برساند.
۹- تغذیه سالم برای کره زمین
ویکتوریا گیل: یکی از راهحلهای مورد علاقه من چیزی به نام تغذیه سالم برای کره زمین است چون میتواند به این سوال پاسخ دهد که "چه چیزهایی را باید یا نباید خورد تا ضرر کمتری برای سلامت کره زمین داشته باشد".
تغذیه روزانه ما باید شامل مقدار مناسبی میوه و سبزی، غلات سبوسدار، پروتئینهای گیاهی و مقدار کمی گوشت و لبنیات باشد و این نوع تغذیه هم برای کره زمین مفید و بسیار پایدارتر است هم برای سلامت ما. براحتی منابع معتبری در اینترنت یافت میشوند که ما را برای چنین تغذیهای راهنمایی کند.
۱۰- مالیات بر کربن وضع شود
مت مکگراث: به نظر من یکی از بزرگترین اشکالات این است که متوجه نمیشویم کارهایی که امروز انجام میدهیم در آینده چه تاثیری بر گرم شدن کره زمین دارند و در نهایت نسلهای آینده هزینهاش را میپردازند. این یک معضل واقعی است. چگونه میتوانیم عوارض کارهای امروزمان و سوختهای فسیلی که میسوزانیم را برای آیندگان عادلانهتر کنیم؟ به نظر من مهمترین راه حل، قیمتگذاشتن بر کربن است. یعنی هزینه کاری را که امروز میکنیم خودمان بپردازیم و به حساب مردمان آینده نگذاریم.
به نظر من راه حل اصلی برای مقابله با گرم شدن کره زمین، قیمت گذاشتن برای کربن و اعمال آن است. یکی از آسانترین روشها مثلا وضع مالیات بر کربن است. یعنی قیمت کالا را میزان کربنی که صرف تولید آن شده تعیین کند. اگر برای تولید چیزی کربن بیشتری منتشر شده، باید برایش پول بیشتری پرداخت. خیلی ساده به نظر میرسد ولی اجرایش بسیار پیچیده است هرچند که موثر است.
دیدگاههای کتاب الکترونیکی راهنمای مختصر تغییرات اقلیمی
ویکتوریا گیل گزارشگر علمی و مت مکگراث گزارشگر محیط زیست از صد راه حل ارائهشده برای مقابله با گرم شدن کره زمین، ده راه حل را برگزیدهاند.
۱- به آنچه دور میریزید توجه کنید و اهمیت بدهید
ویکتوریا گیل: برای من، ارزش قائل شدن برای مواد مهم است. در ۲۰ سال آینده، وزن زبالهای که در تخلیهگاههای زباله ریخته میشود میتواند به بیش از دو میلیارد تن برسد. اینها زباله نیستند و مواد مفیدی هستند. به نظر من قیمتگذاری بر زباله میتواند تفاوت بزرگی ایجاد کند. با این کار در بازار به زباله ارزش داده میشود و میتواند به چیزهای مفید تبدیل شود و دوباره به چرخه اقتصاد برگردد.
۲- محافظت از منابع طبیعی کربن
مت مکگراث: به نظر من یکی از سادهترین و واضحترین کارهایی که باید انجام دهیم، نجات پودهزارها (باتلاق) است. پودهزارها توده متراکم و مرطوب گیاهان و مواد آلی هستند که ناقص تجزیه شدهاند. اینها بزرگترین مخازن دیاکسیدکربن دنیا هستند که به دلیل کشاورزی در حال خشک شدنند. راه اینکه پودهزارها کربن بیشتری جذب کنند، اضافه کردن آب به آنهاست؛ به همین سادگی. حدود ۱۲ درصد بریتانیا پودهزار است. با اضافه کردن آب از سیل جلوگیری میشود، باعث حفظ این زمینهای زیبا میشود که زیستگاه انواع گونههای زیستی هستند و همینطور باعث جذب مقادیر عظیم کربن میشوند. نجات باتلاقها کار بسیار سادهای است و راه حلی موثر برای مقابله گرم شدن کره زمین.
ویکتوریا گیل: درباره جنگلزدایی زیاد میشنویم و اینکه مشکل بزرگی است. از دهه ۱۹۶۰، حدود نیمی از جنگلهای بارانی حارهای را از دست دادهایم. این معضلی برای تنوع زیستی است چون این جنگلها زیستگاه بیشتر گیاهان و جانوران کره زمین هستند. یک مشکل بزرگ دیگر انتشار کربن است چون این جنگلها کربن را جذب میکنند. راه حل آسان نیست ولی میتوان از جنگلهای باقی مانده محافظت کرد و جنگلهای تخریب شده را بازیابی کرد و گسترش داد. به همین دلیل باید از تصمیمگیرندگان بخواهیم درخت بکارند و مهمتر از آن، جنگلها را بازیابی کنند، برای اینکه بکر و پر از گونههای گیاهی و جانوری باقی بمانند.
۳- دست دوم بخریم
ویکتوریا گیل: این یکی از موضوعهای مورد علاقه من است چون باید اعتراف کنم از خریدن لذت میبرم. دست دوم بخریم، کمتر بخریم، به آنچه میخریم خوب فکر کنیم مثل لباس. میلیونها تن لباس سر از تخلیهگاههای زباله درمیآورند و این درست نیست. اگر هنوز لباسی کارآیی دارد، میتوان آن را به خیریهها داد. در فروشگاههای خیریه میتوان لوازم عالی پیدا کرد. با دادن آنچه نیاز نداریم به این فروشگاههای خیریه و خریدن آنچه لازم داریم از این فروشگاهها و عمر دوباره بخشیدن به آنها به جای دور انداختن، وجدان اجتماعی خود را آسودهتر کنید.
۴- از اتلاف انرژی در ساختمانها جلوگیری کنیم
مت مکگراث: یکی از بزرگ ترین مشکلات اتلاف انرژی در ساختمانهاست. حدود ۴۰ درصد از گازهای کربنی که در دنیا منتشر میشوند محصول ساختوساز، نگهداری، گرم کردن و زندگی کردن در ساختمانها بویژه ساختمانهای بزرگ اداری است که بیشتر آن یعنی حدود ۳۰ درصد هدر میرود. این خطایی است که راه حل بسیار سادهای دارد. ما به قوانین سختگیرانهتر و اعمال جدیتر آنها نیاز داریم و در نظر گرفتن جریمه برای افرادی که انرژی را به این اندازه هدر میدهند.
۵- اطلاعات روی برچسب محصولات واضحتر شوند
ویکتوریا گیل: چیزی که مرا خیلی ناراحت میکند کمبود اطلاعات در سوپرمارکتهاست. مواد غذایی که میخریم در کشورهای مختلف دنیا تولید میشوند و محل و چگونگی تولید و موادی که در پرورش آنها استفاده شدهاند بر تمام کره زمین تاثیر میگذارند. به نظر من اگر قوانینی باشند که برچسب محصولات خوراکی باید نشان دهد در کاشت، پرورش، برداشت و حمل و نقل آنها چه اندازه کربن تولید شده، میتوانیم آگاهانهتر تصمیم بگیریم و کار درستتری انجام دهیم.
۶- نگذاریم در دنیا دختران ترک تحصیل کنند
مت مکگراث: نکتهای که به نظر من خیلی مهم است، تحصیل دختران است. اگر همه دخترها در دنیا میتوانستند تا پایان دوره متوسطه به تحصیل ادامه دهند، تفاوت عظیمی در میزان کربن تولید شده ایجاد میکرد چون در طول زمان، این باعث کاهش جمعیت میشود؛ مثلا اگر تا اواسط این قرن حدود ۱.۵ میلیارد نفر کمتر به جمعیت اضافه شود، معادل حدود دو سال انتشار جهانی گازهای کربنی است. این عملِ درست اخلاقی، تاثیر زیادی روی کره زمین میگذارد.
۷- دور ریختن مواد غذایی را کاهش دهیم
ویکتوریا گیل: یک نگرانی عمده من دور ریختن مواد غذایی است. این مشکلی بزرگ است چون همه غذاهایی که تولید میشوند باعث تولید گازهای کربنی میشوند. تخمین زدهاند که در بریتانیا سالانه ۶.۶ میلیون تن ماده غذایی در خانهها دور ریخته میشود. نباید چنین باشد. به آنچه میخرید فکر کنید، برای وعدههای غذا برنامریزی کنید و کمتر بخرید تا کمتر دور بریزید. اگر دور ریختن غذا را کم کنیم، میتوانیم تولید مواد غذایی و در نتیجه تولید کربن را کاهش دهیم.
۸- انرژی محلی تولید کنیم
مت مکگراث: این یکی از راه حلهای مورد علاقه من است که شاید کمی کسلکننده به نظر بیاید ولی بسیار مهم است. انرژی محلی در اصل یعنی گروه کوچکی از ساکنان شهرکها و شهرها در سراسر دنیا با کمک یکدیگر برق خود را تولید کنند. این یک خیلی مهم است و در دنیا هم در حال رشد است. در دانمارک حدود ۸۰ درصد توربینهای بادی متعلق به مردم محلی است. این یعنی شغل، پول و ارزش در خود جامعه تولید میشود و برای خود مردم میماند. این تحولی بزرگ در بریتانیا خواهد بود که قصد دارد در بیست سال آینده تراز تولید گازهای گلخانهای خود را به صفر برساند.
۹- تغذیه سالم برای کره زمین
ویکتوریا گیل: یکی از راهحلهای مورد علاقه من چیزی به نام تغذیه سالم برای کره زمین است چون میتواند به این سوال پاسخ دهد که "چه چیزهایی را باید یا نباید خورد تا ضرر کمتری برای سلامت کره زمین داشته باشد".
تغذیه روزانه ما باید شامل مقدار مناسبی میوه و سبزی، غلات سبوسدار، پروتئینهای گیاهی و مقدار کمی گوشت و لبنیات باشد و این نوع تغذیه هم برای کره زمین مفید و بسیار پایدارتر است هم برای سلامت ما. براحتی منابع معتبری در اینترنت یافت میشوند که ما را برای چنین تغذیهای راهنمایی کند.
۱۰- مالیات بر کربن وضع شود
مت مکگراث: به نظر من یکی از بزرگترین اشکالات این است که متوجه نمیشویم کارهایی که امروز انجام میدهیم در آینده چه تاثیری بر گرم شدن کره زمین دارند و در نهایت نسلهای آینده هزینهاش را میپردازند. این یک معضل واقعی است. چگونه میتوانیم عوارض کارهای امروزمان و سوختهای فسیلی که میسوزانیم را برای آیندگان عادلانهتر کنیم؟ به نظر من مهمترین راه حل، قیمتگذاشتن بر کربن است. یعنی هزینه کاری را که امروز میکنیم خودمان بپردازیم و به حساب مردمان آینده نگذاریم.
به نظر من راه حل اصلی برای مقابله با گرم شدن کره زمین، قیمت گذاشتن برای کربن و اعمال آن است. یکی از آسانترین روشها مثلا وضع مالیات بر کربن است. یعنی قیمت کالا را میزان کربنی که صرف تولید آن شده تعیین کند. اگر برای تولید چیزی کربن بیشتری منتشر شده، باید برایش پول بیشتری پرداخت. خیلی ساده به نظر میرسد ولی اجرایش بسیار پیچیده است هرچند که موثر است.