حافظ و موسیقی

شعر حافظ هنر است و هنر در هر زمان و از جانب هرکس می تواند تفاسیر و برداشت های متفاوت داشته باشد. برداشت های متفاوت موسیقی شناسانه از مفاهیم کاربردی حافظ، که با لایه های چندگانه ایهام و استعاره و کنایه همراهند، همین حالت را دارد. موضوع شعر حافظ با موضوعات زیبایی شناسانه موسیقی ایرانی تداخل پیدا کرده و با توضیح تاریخ و فلسفه و فلسفه تاریخ آمیخته شده.
مفهوم موسیقی، گاه از جبرسرنوشت، گاه از پادزهرشادیانه زندگی، گاه از رخدادهای حیرت آور تاریخ و گاه هم همراه ساقی از "سر اختران کهن و سیر ماه نو" سخن می گوید. هراندازه کاربرد واژگان و مفاهیم موسیقایی در دیوان حافظ کم باشد یا زیاد، این مقوله بارسنگینی از فلسفه اندیشه حافظ را به خود اختصاص داده است. با این حال، اگر بخواهیم نگاه حافظ به مطرب و موسیقی را دریابیم، باید بطور استثنایی برداشت حافظ از جبر و اختیار در تاریخ و فلسفه زندگی و سرنوشت آدمی را از نظر دور نداریم، زیرا شناخت موسیقی یکی از مفاهیم عمده در مباحث حافظ شناسی است.