سیر غزل در شعر فارسی (از آغاز تا امروز)

در این رساله به اختصار کلیاتی از تحول غزل فارسی و مسایل مربوط به غزل مطرح شده است. خواننده با دید کلی که از این کتاب به دست خواهد آورد اجمالا با مسایل مهم غزل فارسی آشنا می شود.
کتاب سیر غزل در شعر فارسی مشتمل بر دو باب هست :
باب اول : تحول غزل فارسی
باب دوم : کلیاتی در باب غزل
غزل در اصطلاح ادبی یکی از انواع مشخص شعر هست و مضمون غزل غالبا ذکر زیبایی معشوق و بی وفایی او و محنت کشیدن عاشق هست.
در ازمنه پیش شعر عاشقانه با موسیقی و آواز همراه بوده مانند « خسروانی » که سرودهایی بود که باربد رامشگر ، آن ها را با ساز برای خسرو پرویز می خوانده است .
فرخی نیز از شاعرانی بوده است که گاه شعر خود را با ساز و آواز می خوانده است چنان که گوید:

گاه گفتی بیا و رود بزن
گاه گفتی بیا و شعر بخوان
به غزل یافتم همی احسنت
به ثنا یافتم همی احسان

به طور کلی باید دانست که شاعران نخستین بیشتر قصیده سرا هستند و شاعران متاخر بیشتر غزل سرا . غزل فارسی زیباترین و آراسته ترین انواع شعر فارسی است ، خاصه که در این مسیر بزرگانی چون مولوی و سعدی و حافظ همیشه در پیش دیدگان حاضرند. زبان غزل ، عصاره و گزیده زبان همه انواع شعر فارسی است. لغات آن دست چین، صیقلی و آزموده شده است. اوزان آن نرم ترین و خوش آهنگ ترین اوزان عروض فارسی است و بدیع آن مجموعه ای از نخبه صنایع لفظی و معنوی است.

زین آتش نهفته که در سینه من است
خورشید شعله ای ست که در آسمان گرفت ( حافظ )