دیوان رشید یاسمی

مقدمه به قلم: جلال الدین همایی

در میان آثار فراوان شادروان رشید یاسمی دیوان اشعار او از درخشندگی و اهمیت بیشتری برخوردار است زیرا وی از نخستین گویندگان معاصر ایرانست که لزوم تجدد و نوخواهی و التفات به مضامین بکر و تازه را در شعر احساس کرد و بدان جامه عمل پوشاند.عبارت دیگر با نظری اجمالی به تاریخچه شعر معاصر ایران و علل پیدایش آن و ارائه موضوعات جالب و نو در این شصت‌هفتادساله اخیر نشان می‌دهد که شعر رشید تمام خصوصیات یک شعر خوب را داراست زیرا از نظر شاعری وی فردی اخلاقی است و شعرش میتواند روشنگر و هدایت‌گر باشد و شعر خوب آن شعریست که حاکی از پسندیده‌ترین اخلاق، قوی‌ترین احساسات و لطیف‌ترین سلیقه‌ها باشد و هرچه این صفات در آن شدیدتر و عمومی‌تر شود آن شعر دیرپای‌تر می‌گردد. مرحوم رشید یاسمی بسبب آشنائی با ادبیات خارجی از این تجددخواهی برکنار نمانده و اشعارش همراه با نوآوریهائی در مضمون و محتوی میباشد و از سوی دیگر بعلت تتبع در متون گذشته ادبی ایران دارای رگه‌هائی از سبک شعرای قدیم فارسی است و این دو عامل سبب نوسان سبک شعر او شده است.
اشعار او در این مقطع از نظر صورت و معنی دارای زیبائی مخصوص بخود است. رشید در دوره کمال سخنش، مثل هر شاعر واقعی کوشیده است زیبائیهای تازه‌ای را بیابد و ببیند و بستاید و پیوسته سعی و تلاشش بر این بوده که از تکلفات و صنایع بدیعی بی‌مورد دوری کند-بعبارت دیگر شعر رشید تلفیقی از ذوق و اندیشه است و خواندن هر قطعه شعرش انسان را به تفکر وامی‌دارد. دردهای عادی و فردی در شعر او چنان تعمیم می‌یابد که بیانگر درد تمام انسانها میگردد. مفاهیم عمیق و محتوی پربار اشعار رشید در قالب الفاظ اصیل و تراش‌خورده بیان شده و از کلمات مبتذل و عامیانه در شعرش اثری نیست. رشید برای بیان افکار خود از کلیه قالبهای معمول شعری استفاده کرده است بخصوص نوعی که بیشتر جنبه ابتکار داشته و خود آنرا «منقطعات» نامیده است و آن نوعی ترکیب‌بند است که از امتیاز ویژه‌ای برخوردار است و شاعر در این اقدام توفیق زیادی بدست آورده است. دیوان او توسط انتشارات امیرکبیر در سال ۱۳۶۲ به چاپ رسیده است.