شعرالعجم یا ادبیات منظوم ایران

کتاب «شعر العجم» یا ادبیات منظوم ایران از پنج جلد عبارت بوده، تالیف آن اصلاً به زبان اردو صورت گرفته است (۱۹۰۶- ۱۹۰۷م). در سه جلد اوّل آن مولّف راجع به سخنوران ممتاز فارسی معلومات داده، در بخش های چهارم و پنجم در باره حقیقت و ماهیّت شعر و شاعری موشکافانه بحث می‌کند. از نظر تحقیق محسّنات شعری و در مجموع عامل ها و معیارهای نظریه ادبیّات دو جلد آخر آن ارزش خیلی مهمی را کسب نموده، از جانب پژوهشگران به عنوان شاهکار مولانا شبلی اعتراف گردیده است. همان گونه که خود مولانا شبلی نیز تاکید می‌کند، سه جلد نخست دیباچه دو جلد دیگر شماریده می‌شود.
باعث تذکّر است که «شعر العجم» از جانب بسیاری از دانشمندان هند و بیرون از آن سزاوار بهای بلند گردیده است. «نه تنها در زبان اردو، بلکه در تمام زبانهای شرقی نیز نظیر این کتاب وجود ندارد» (۱، ۲۰۰). واقعاً هم در زبان اردو شهرت عظیمی که نصیب «شعر العجم» گردیده، کمتر کتابی را به دست آمده است.
محمّد اقبال سه صفت نادر شبلی نعمانی -اوّل تاریخ دانی، دوّم وارد بودن به زبان عربی و سوّم ذوق صحیح شعر و سخن و خود شاعر بودن را موجب مایه‌دار بودن نقد شبلی در باره شعر و ارزش عمومی جهانی کسب نمودن «شعر العجم» دانسته است.