فرهنگ قافیه در زبان فارسی
نویسنده:
تقی وحیدیان کامیار
امتیاز دهید
یکی از ترفندهای زیبایی آفرین در کلام ، قافیه است. قافیه کلام را خوش آهنگ و دلنشین می سازد. برای درک اهمیت وجود قافیه در سخن کافی است که قافیه شعری را حذف کنیم و ببینیم تا چه حد از زیبایی آن کاسته می گردد.....
وحیدیان کامیار در مورد کتاب می گوید: زمانی مرحوم پرویز ناتل خانلری در اروپا درباره اوزان شعر فارسی گفته بود که تعداد آنها بیش از 100 وزن است و تعجب تمامی جمع حاضر را برانگیخت؛ چراکه تعداد کل تمام اوزان شعر در زبانهای اروپایی هم به 100 نمیرسد. اما در این کتاب من 600 وزن را در شعر فارسی پیدا و معرفی کردهام. البته توجه داشته باشیم که این تعداد نیز محدود نیست و قابل افزایش است؛ چراکه وزن شعر فارسی زایاست. هجای آخر در یک وزن میتواند کوتاه، بلند یا کشیده باشد و قدما هر یک از آنها را چند وزن حساب میکردند؛ اما در پژوهشی که انجام دادهام موارد اینچنینی را یک وزن در نظر گرفتهام. علاوه بر ارائه توضیحاتی درباره شعر فارسی و پیشینه آن، اوزان آثار تمامی شاعران پیش از رودکی را بر اساس کتاب «شاعران بی دیوان» تا شاعران معاصر بررسی، و مشخص کردهام که این شاعران در هر بحر چه تعداد شعر و در چه قالبهایی سرودهاند. برخی از اوزان شعر کاربرد بیشتر و برخی دیگر کاربرد کمتری دارند. به عنوان مثال معروفترین اوزان متعلق به حافظ است؛ او حدود 40 وزن حافظ بیشتر به کار گرفته است. اما گاهی در یک وزن تنها چند نمونه شعر سروده شده است. سرودن شعر در اوزان شعر فارسی بسیار سادهتر از سرودن شعر در اوزان شعر عربی است. این امر به دلیل گستردگی اوزان شعر فارسی است. شاعر وزن را برای سرودن شعر انتخاب نمیکند. بلکه شعر با وزن خود در ذهن او شکل مییابد. بنابراین دست شاعر در بیان احساس خود در وزنهای مختلف باز است. این در حالی است که شعر عربی تنها حدود 60 وزن را در برمیگیرد. بنابراین شاعر باید تمام عواطف شعری خود را در این 60 وزن بگنجاند. این محدودیت دشواریهایی را در پی دارد.
تقی وحیدیان کامیار متولد ۱۳۱۳ در مشهد، محقق، ادیب، زبانشناس و دارای دکترای زبانشناسی از دانشگاه تهران است. او در دانشگاههای شهید چمران(جندیشاپور) اهواز و سپس در دانشگاه فردوسی مشهد به تدریس اشتغال داشته و تاکنون چندین کتاب و مقاله، بیشتر در موضوعات عروض و قافیه فارسی و نیز دستور زبان فارسی، از او منتشر شده است.
وی از استادان خود: سیداحمد خراسانی، دکتر غلامحسین یوسفی، دکتر فیاض و دکتر رضایی به نیکی یاد می کنند و آنان را در زمره کسانی معرفی می کند که از آنان بهره ی بیشتری برده است.
بیشتر
وحیدیان کامیار در مورد کتاب می گوید: زمانی مرحوم پرویز ناتل خانلری در اروپا درباره اوزان شعر فارسی گفته بود که تعداد آنها بیش از 100 وزن است و تعجب تمامی جمع حاضر را برانگیخت؛ چراکه تعداد کل تمام اوزان شعر در زبانهای اروپایی هم به 100 نمیرسد. اما در این کتاب من 600 وزن را در شعر فارسی پیدا و معرفی کردهام. البته توجه داشته باشیم که این تعداد نیز محدود نیست و قابل افزایش است؛ چراکه وزن شعر فارسی زایاست. هجای آخر در یک وزن میتواند کوتاه، بلند یا کشیده باشد و قدما هر یک از آنها را چند وزن حساب میکردند؛ اما در پژوهشی که انجام دادهام موارد اینچنینی را یک وزن در نظر گرفتهام. علاوه بر ارائه توضیحاتی درباره شعر فارسی و پیشینه آن، اوزان آثار تمامی شاعران پیش از رودکی را بر اساس کتاب «شاعران بی دیوان» تا شاعران معاصر بررسی، و مشخص کردهام که این شاعران در هر بحر چه تعداد شعر و در چه قالبهایی سرودهاند. برخی از اوزان شعر کاربرد بیشتر و برخی دیگر کاربرد کمتری دارند. به عنوان مثال معروفترین اوزان متعلق به حافظ است؛ او حدود 40 وزن حافظ بیشتر به کار گرفته است. اما گاهی در یک وزن تنها چند نمونه شعر سروده شده است. سرودن شعر در اوزان شعر فارسی بسیار سادهتر از سرودن شعر در اوزان شعر عربی است. این امر به دلیل گستردگی اوزان شعر فارسی است. شاعر وزن را برای سرودن شعر انتخاب نمیکند. بلکه شعر با وزن خود در ذهن او شکل مییابد. بنابراین دست شاعر در بیان احساس خود در وزنهای مختلف باز است. این در حالی است که شعر عربی تنها حدود 60 وزن را در برمیگیرد. بنابراین شاعر باید تمام عواطف شعری خود را در این 60 وزن بگنجاند. این محدودیت دشواریهایی را در پی دارد.
تقی وحیدیان کامیار متولد ۱۳۱۳ در مشهد، محقق، ادیب، زبانشناس و دارای دکترای زبانشناسی از دانشگاه تهران است. او در دانشگاههای شهید چمران(جندیشاپور) اهواز و سپس در دانشگاه فردوسی مشهد به تدریس اشتغال داشته و تاکنون چندین کتاب و مقاله، بیشتر در موضوعات عروض و قافیه فارسی و نیز دستور زبان فارسی، از او منتشر شده است.
وی از استادان خود: سیداحمد خراسانی، دکتر غلامحسین یوسفی، دکتر فیاض و دکتر رضایی به نیکی یاد می کنند و آنان را در زمره کسانی معرفی می کند که از آنان بهره ی بیشتری برده است.
دیدگاههای کتاب الکترونیکی فرهنگ قافیه در زبان فارسی
متاسفانه کتاب قافیه در زبان فارسی را نتونستم دانلود کنم. میشه لطف کنید و راهنمایی لازم را بفرمایید؟
با تشکر
ب. بهنام[/quote]
http://ketabnak.com/blog/?postid=125
متاسفانه کتاب قافیه در زبان فارسی را نتونستم دانلود کنم. میشه لطف کنید و راهنمایی لازم را بفرمایید؟
با تشکر
ب. بهنام
همیشه تکیه کلامش این بود:قافیه چو به تنگ آید شاعر به جفنگ آید!:-(
پس از اتمام دوره دکتری در فرهنگستان زبان به پژوهشی در زمینه دستورزبان فارسی پرداختم و در سال 1352 در دانشگاه جندی شابور به کار تدریسی و پژوهشی مشغول شدم. ضمناً سالها مدیر گروه زبان و ادبیات فراسی بودم. سمت معاونت دانشکده ادبیات و علوم داشتم و در سال 1357 (بعد از انقلاب) به سمت ریاست دانشکده انتخاب شدم و پس از دو سال به اصرار استعفا کردم تا به کارهای پژوهشی بپردازم. در این دانشگاه سردبیر دو مجله بودم: یکی پژوهشنامه دانشکدة ادبیات و علوم انسانی و دیگر مجله دینی و ادبی دانشگاه شهید چمران، در این دانشگاه مرتبه استادیاری داشتم و بعد از سه سال (با احتساب خدمت فرهنگستان) دانشیار شدم و پنج سال بعد به مرتبه استادی رسیدم. بعد به دانشگاه فردوسی منتقل شدم مدتی سردبیری مجله دانشکده ادبیات را برعهده داشتم و در سال 1380 به فرصت مطالعاتی رفتم و به پژوهشی در زمینه زبانشناسی ـ شعر و ادبیات از دیدگاه زبانشناسی از جمله نقشهای زبان پرداختم و ضمن رد نظرات سر زبانشناس برجسته جهان ـ مارتینه، یاکوسبن، هلیدی در مورد نقشهای زبان روشی نو کشف کردم. این پژوهش در مجله زبانشناسی به نام کشف یک واقعیت دربارة نقشهای زبان به چاپ رسید (سال هفدهم شماره 2، 1381). تاکنون چندین طرح پژوهشی را اجرا کردهام.
در سال 1382 استاد نمونه دانشگاه فردوسی شناخته شدم.
به هر حال در تمام دورة خدمت به کار تدریس و بویژه پژوهش مشتاق بوده و هستم. تاکنون 77 مقاله در مجلات معتبر نوشتهام و تاکنون به صورت دو مجموعه مقاله به نامهای حرفهای تازه در زبان و ادبیات و در قلمرو زبان وادبیات مجدداً به چاپ رسیده است. همچنین تاکنون 15 کتاب منتشر کردهام.