مقدمه ابن خلدون - جلد 1

زایش و نابودی تمدن ها از دیدگاه ابن خلدون-1
این نوشتار که به خامه اینجانب نگارش یافته، پیشتر در روزنامه جام جم منتشر شده است.
در درازنای تاریخ و درسیاهه اسامی دانشمندان مسلمان، بندرت می‌توان صاحبنظری یافت که تمدن و دولت را پدیده‌ای تحو‌ل‌گرا و در حال تکامل به شمار آورده باشد. مهم‌ترین وسرشناس‌ترین نویسنده مسلمانی که دراین باره قلم‌فرسایی نموده و مساله تمدن و دلیل وجود دولت را به بحث گذاشته، مورخ مشهور، ابن‌خلدون است که سال ۷۳۲ هجری در تونس و در خانواده‌ای از اعراب اندلس چشم به جهان گشود.
آنچه روشن است، ابن‌خلدون با نگارش کتاب العبر و دیوان المبتدا و الخبر فی ایام العرب و العجم و البربر و من عاصرهم من دوی السلطان الاکبر، که خود مشتمل بر ۳ کتاب ارزشمند و به ویژه کتاب مقدمه می‌باشد، از یکسو کوشید وقایع تاریخی را با استخراج و بیرون کشیدن علل جزیی رخدادها و حوادث درک و تفسیر و رویدادهای تاریخی را از طریق طرح و تدوین تاریخی ـ علمی ‌و مبتنی بر اصول صحیح نقادی و همچنین با مرزبندی قوانین تاریخ و توجه به تطور آن مرتبط با جغرافیای انسانی و مظاهر اقتصادی، سیاسی و اجتماعی تبیین کند و از دیگر سوی، تلاش نمود نمونه بارزی از ذهن منظم و تاریخ نگر را عرضه دارد که عوامل مادی و معنوی تمدن، روند زندگی اجتماعی و تحلیل پدیده‌ها و فرآیندهای تاریخی را نشان دهد. از این رو، ابن‌خلدون از بحث و تحقیق در مبانی معنوی و خاستگاه‌های مادی تمدن گرفته تا جستجو و دقت در روان آدمی‌ و تاثیر تعلیم و تربیت و اصول شناخت علل ظهور و سقوط دولت‌ها و اقوام سخن به میان آورد.
ابن‌خلدون، در کتاب خویش از واژه عمران، بسیار یاد می‌کند که معنای تحت‌اللفظی آن را می‌توان فرهنگ پنداشت.
آنچه هویدا می‌نماید آن است که ابن‌خلدون عمران را به ۲ دسته تقسیم می‌کند: عمران بدوی و عمران شهری. افراد جامعه نخست تلاششان برای رفع نیازهایی چون خوراک و جان پناه است و آن را با کشاورزی و دامپروری به دست می‌آورند. اعضای دومین اجتماع جهت تامین معاش از بازرگانی یا صنعت بهره می‌گیرند. بنابراین جامعه به چادرنشینان (بدو) و شهرنشینان (حضر) تقسیم می‌شود. در هر کدام از این دو، سازمانی اجتماعی وجود دارد که برای کمک افراد در دستیابی به ابزار معاش و تامین حمایت متقابل اعضای جامعه رشد یافته است. اجتماع شهری، از آن جهت که در کنار ضروریات زندگی به تجملات و وسایل آسایش نیاز دارد، از جامعه بدوی پیچیده‌تر و پیشرفته‌تر است.
زندگی در بیرون شهرها نیازمند سازمان قبیله‌ای است و این نظام به سهم خود موجد نیروی یکپارچگی است که قوام آن بر پایه پیوندهایی ناشی از ارتباط، که خود بر پیوندهای خونی، هم‌سوگندی (حلف) و... استوار است. ابن‌خلدون این مفهوم را عصبیت می‌نامد. به باور او از آنجا که همه انسان‌ها به خانواده خود علاقه دارند و از ستم بر دیگران خودداری نمی‌کنند، باید در هر جامعه بیابانگرد و چادرنشین، خانواده‌ای حاکم و فرمانروا باشد، خانواده‌ای که عصبیت آن قوی‌تر از دیگر خانواده‌ها باشد. این قدرت برتر به آنان امکان می‌دهد که سلطه یا پادشاهی خود را بر دیگر خانوارها تحمیل کنند. این فرآیند گسترش و ادغام تدریجی تا بدانجا ادامه می‌یابد که دولت موجود تصرف و فتح شده یا دولتی جدید ایجاد شود.
ابن‌خلدون معتقد است که فرهنگ بدوی با میل به قدرت، توانگری و آسایش به سوی تمدن سوق می‌یابد. اعضای چنین جامعه‌ای قادرند دولتی متمدن را فتح کنند یا چنین دولتی را تشکیل دهند، زیرا توانایی، دلاوری و بردباری و بالاتر از همه همبستگی داخلی دارند. با این همه پیمودن راه به سوی تمدن همواره برای یک گروه بدوی آسان نیست. فضایل جوامع بادیه‌نشین می‌تواند منبع ناسازگاری جدیدی شود. همبستگی جامعه بدوی ثبات ندارد و هرگاه افراد آن به اهداف معینی دست یافتند ممکن است با تقاضاهای دیگر حاکم خویش، مخالفت در پیش گیرند و با بسنده کردن به آنچه بدان دست یافته‌اند، ممکن است تحت سلطه دولتی متمدن درآمده و فریفته راه و روش‌های آن شده و به پاداش ناچیزی در مقابل مزدوری برای آنان دلخوش کنند. علاوه بر این، شکل بدوی زندگی ایشان به گونه‌ای است که آنها عاداتی مغایر با راه و رسم تمدن کسب کرده‌اند و این عادات شاید طبیعت دوم آنان شده است و رفتارها و روحیات اجتماعی و روانی خاصی گرفته باشند که آنان را از ایجاد یک تمدن بازدارد و به تباه کردن تمدنی که بر آن غلبه یافته‌اند، وادارد. اینان حتی ممکن است مقدمات مدنیت را در منطقه‌ای محدود به وجود آورند یا دولت شهرنشین ناتوانی را مسخر سازند، اما معمولا مدنیتی که بدان دست می‌یابند ماندگاری چندانی نخواهد داشت و دولتی که به تصرفشان درآمده رو به تباهی می‌نهد.
به باور ابن‌خلدون، حکومت همواره با زور و قدرت استقرار می‌یابد و دولت‌های بدوی، اسلاف از کار افتاده خود را به کنار زده و آنگاه خود نیز رو به زوال می‌روند.
@AmirNematiLimaee

آگوست کُنت (1798-1857) را نخستین دانشمندی که جامعه شناسی علمی را به میان آورد و نیز ویکو (1668-1744) را نخستین دانشوری که فلسفه تاریخ بنیاد نهاد، باز می شناسانند.
عبدالرحمن بن خلدون سه سده و نیم پیش از ویکو، و بیش از 460 سال پیش از کُنت، با شیوه دانشی و علمی رویدادهای اجتماعی را تحلیل کرده است (مقدمه، برگ 77؛ تهران: 1382). برخی از دادوران با ترگمان «مقدمۀ ابن خلدون» به فرانسوی، پی به این راستینگی بردند. به درست، ابن خلدون رحمه الله علیه نخستین دانشمند فلسفه تاریخ و جامعه شناسی است.
نوشتارهایی که پیش از ابن خلدون در زمینه های اجتماعی نوشته شده اند، تجزیه و تحلیل علمی ندارند. چنان که طبری، ابن هشام و جز ایشان تاکید کرده اند که بازگوکننده هستند، و اگر کسی آن رویداد را نادرست دانست، باید بدانند که بازگوکنندگان آن را به ایشان گفته اند و از سوی خود چیزی ننوشته اند. چنان که ابوسعید ابی الخیر نیز در «اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید» فرماید اهل دانش باید همۀ سخنان را کنار هم بگذارند و بسنجند، و درست را از آن بیرون کشد و دیگر را یله کند، هم چنان که کسی را دیناری گم شود اندر میان خاک اگر زیرک باشد، همۀ خاک را که در آن پیرامون بُوَد گردآوری کند و به غربالی فرو گذارد تا دینار پدید آید. هرودوت در تواریخ خود گفته اند که تنها بازگوکننده است، ولی الزامی به باور کردن به آنها در کار نیست و شما این سخنم را می توانید در همۀ بازگفته های این تاریخ راست شمارید (بنگرید به: تواریخ، برگ 18، وحید مازندرانی)

ممنونم خدا خیرتون بده

نهنگ آن است که از بحر خیزد از آب خورد ماهی خورد خیزد جزاک الله خیرا فی دارین

دوستان به مطلبی در این کتاب برخوردم که برای شما نقل میکنم
و نوعی از ادراکات غیبی آن است که برای بعضی از مردمان در حالت میان خواب و بیداری روی می دهد و در این حالت سخنانی بر زبان می آورند و این سخنان ممکن است مسایل نهانی و غیبی امری را که در
جستجوی آگاهی از آن هستند آشکار سازد و چنین حالتی روی نمی دهد مگر در اوایل خواب هنگام جدایی از بیداری و از دست دادن اختیار در سخن گفتن و در این حالت بدان سان سخن می گویند که گویی
جبلت ایشان بر سخنوری آفریده شده است و هدف آنان شنوانیدن و فهمانیدن آن سخنان است. و همچنین کشته شدگان نیز هنگام جدا شدن سرِِ آنان از بدن یا کسانی که شقه می شوند هیمن گونه سخنان
بر زبان می آورند.
و از اخباری که درباره ی بعضی از ستمکاران جبّار به ما رسیده این است که ایشان از میان زندانیان خود کسانی را کشته اند تا هنگام کشته شدن از سخنان ایشان به فرجام کار خویش پی ببرند وآن سرهای
بریده، ایشان را به حد سرشاری آگاه ساخته اند و مسلمه صاحب کتاب الغایه نظیر این قضیه را بدان سان در کتاب خود آورده است که : هرگاه انسانی را در خُمی پُر از روغن کنجد قرار دهند و
مدت چهل روز در آن بماند و تنها از انجیر و گردو تغذیه کند تا آن که گوشت تن او از لاغری بکاهد و بجز رگ و پوست و جمجمه ی وی چیزی از تنش بر جای نماند، آن گاه که او را از این روغن بیرون آورند و بدن او در برابر هوا خشک شود ، هرچه از وی درباره ی فرجام کارهای خصوصی و عمومی بپرسند پاسخ می دهد.
و این عمل از کارهای زشت و منکر جادوگران است ولی شگفتی های جهان بشری از آن فهمیده می شود.
مقدمه ابن خلدون ، باب غیبگویی ، ص 200

وقت بخیر
گویند در زمان عباسیان برای ترجمه هر کتاب به وزن ان به مترجم زر میدادند؛ ما که زر نداریم چه دهیم

همانطور که ستاره هالی هر 72 سال طلوع می کنه درهرجامعه گاهی اوقات افرادی پا به عرصه میگذارن که تا ابد و حتا با ازبین رفتن اون جامعه نامشون در جهان باقی می موننه

و در ص 82 می نویسد:
«ولی من با همه ی اینها،در میان مردم روزگار، به قصور خویش یقین دارم،و به ناتوانی خود از گذشتن در چنین میدان پهناوری معترفم...
و دوست دارم خداوندان کرامت و دانشمندان متبحر در آن به دیده ی انتقاد و اصلاح بنگرند، به به چشم رضا مندی(اخلاق این بزرگ دانشمند را بنگرید!)
و آنچه را که سزاوار اصلاح است،اصلاح و چشم پوشی کنند،
چه بضاعت «من» در میان خداوندان دانش مزجات(اندک)،و اعتراف به سرزنش و عیبجویی رهایی بخش است،و از یاران امید نیکی می رود.
و از خداوند مسئلت میکنم که اعمال ما را در پیشگاه ارجمند خویش خالص قرار دهد،او مرا بس است و نیکو کارگزاریست.»
خواندن این کتاب سترگ را به همه ی دوستداران تاریخ و جامعه شناسی توصیه میکنم.
ممنون از آپلود کتاب:x

ابن خلدون در ص 80 کتاب پس از آنکه ناراحتی خودش را از روش های غیر علمی مورخین زمانه اش بیان می کند،می نویسد:
«کتابی در تاریخ ساختم،که در آن از روی احوال نژاد و نسلها پی در پی پرده برداشتم...و مقاصد تاریخ خود را به کمال تهذیب کردم.
و آنرا در خور فهم دانشمندان و خواص گردانیدم،و در ترتیب و فصل بندی آن راهی شگفت پیمودم؛
و از میان مقاصد گوناگون برای آن روشی بدیع و اسلوب و شیوه ای ابتکارآمیز اختراع کردم،
و کیفیت اجتماع و تمدن و عوارض ذاتی آنها را که در اجتماع انسانی روی می دهد شرح دادم؛
چنانکه خواننده را به علل و موجبات حوادث آشنا می کند و وی را آگاه می سازد که چگونه خداوندان دولتها برای بنای آنها،از ابوابی که بایسته بوده داخل شدند،
بدانسان که خواننده دست از تقلید برمی دارد،و بر احوال نسل و روزگارهای گذشته و آینده آگاه می شود.»

من خلاصه ای از این کتاب رو خونده بودم،از اینکه از طریق این سایت این کتاب ارزشمند رو به دست آوردم خوشحالم،از آپلود کننده ی عزیز ممنونم.