چهار صندوق: نمایشنامه

87 صفحه

چهار صندوق نمایشنامه‌ای دوپرده‌ای از بهرام بیضایی است که سال ۱۳۴۶ نگاشته شده و به چاپ رسیده‌است. چهار صندوق یکی از نمادگراترین نمایشنامه‌های بیضایی است؛ با مضمونی سیاسی و انتقادی. این نمایش سیاسی‌ترین اثر بیضایی به‌شمار می‌رود؛ چنان‌که در پایان کتاب این جمله از وی نقل شده‌است: «اجرای چهار صندوق هر بار از صحنه پایین کشیده شد.»
بیضایی هرگز اجازه نیافت این نمایشنامه را روی صحنه ببرد. کارگردانان دیگر نیز اغلب مجوز اجرای آن را دریافت نکردند. با این حال چهار صندوق توسط گروه‌های دانشجویی به عنوان تمرین و آموزش و به صورت غیررسمی در کارگاه‌های تئاتر و محیط‌های دانشگاهی اجرا شده‌است.

چهار نفر که با رنگ‌های سرخ و زرد و سبز و سیاه مشخص گردیده‌اند و به ترتیب نمادی از طبقات بازاری، روشنفکر، مذهبی و توده مردم می‌باشند، می‌کوشند تا برای رهایی از تهدیدهای احتمالی، مترسکی بسازند تا ایشان را برابرِ هر خطری حفظ نماید. آن‌ها مترسک را کاملاً مجهز و مسلح می‌کنند. مترسک جان می‌گیرد و لب به سخن می‌گشاید. این امر در ابتدا باعث خشنودی هر چهار نفر آن‌ها می‌گردد، غافل از این که مترسک رفته رفته بر اوضاع مسلط شده و در نهایت هژمونی خود را بر محیط حاکم می‌سازد...