آموزش زبان ترکی

معادل واژه تمدن در ترکی
در ترکی برای بیان مفهوم تمدن از واژه اویقارلیق uygarlıq استفاده می‌شود و شخص متمدن را اویقار یا اویقار اینسان می‌نامند.
اسماعیل هادی در کتاب ائتیمولوژی خود واژه اویقارلیق را معادل با تمدن و اویقار را به معنای متمدن و پیشرفته می‌داند. وی ریشه کلمه را اویماق uymaq می‌داند و معنای واژه را هماهنگ با پیشرفت زمانه معنا می‌کند
ایوب اوغلو نیز ریشه این واژه را اویماق uymaq و ریشه اویماق را از فعل قدیمی udu می‌داند. Udu شکل نخستین اویکو (یوخو) می‌باشد. پسوند قار در اویقار نیز پسوندی در ترکی قدیم است که بیشتر در گذرا و ناگذر کردن افعال نقش داشته و در کلماتی همانند toygar ,ızgar , açgar , bolgar به کار رفته است.
با توجه به ریشه کلمه و توضیحات فوق، اویقار شخصی است که خود را با فرهنگ و تمدن هماهنگ می‌کند و نوعی جامعه پذیری در وی هویداست. اویقارلیق (تمدن) نیز، جامعه پیشرفته، بیدار و دور از عقب ماندگی را تصویر می‌کند.
تونجر گولن سوی tuncer gülensoy نیز اویقار را همان udgar و udgur معرفی کرده، این واژه را برگرفته از ریشه فعل اویارماق uyarmak میداند و اویار uyar را شخصی معرفی می‌کند که رفتارش مناسب باشد. در نتیجه گولن سوی اویقار را شخصی می‌داند که رفتاری مناسب جامعه دارد و اویقارلیق را جامعه ای خالی از افراط و تفریط با رفتاری مناسب و در شأن بشریت معنا می‌کند.
لازم به ذکر است که در زبان فارسی برای بیان این مفاهیم سالهای متمادی است که از لغات عربی استفاده میشده است. اما در سالهای اخیر تلاش شده است معادل‌هایی با ریشه فارسی برای آنها ساخته شود. بیایید به معادل‌های این واژه در فارس نگاهی بیندازیم:
شهرآیین، شهریگری، پیشینه، شهرگانی و شهر‌نشینی
همانگونه که در بالا نیز مشاهده گردید واژگانی که در فارسی بعنوان معادل معرفی شده‌اند علاوه بر این که سابقه‌ای در زبان فارسی ندارند (همچون شهرآیین، شهریگری، شهرنشینی) کاملا نسبت به مفهوم تمدن بیگانه بوده و قادر به بیان مفاهیم مستتر در لغت عربی نیستند.
واژگان جدید فارسی بیشتر مفهوم واژه فرهنگ (در ترکی معادلهای چندی به مانند اردم ، اکینج و .. دارد) را مد نظر دارند تا تمدن. از طرفی واژه شهر‌نشینی فقط کسانی را در بر می‌گیرد که در شهرها سکونت دارند و مدنیت و فرهنگی را که می‌تواند در روستا‌ها نیز وجود داشته باشد، شامل نمی‌شود.