نوروز نامه

در منشا و تاریخ و آداب جشن نوروز

نوروزنامه نمونه‌ی کاملی از سبک نثر در قرن پنجم است و کلیه‌ی مختصات نثر قرن پنجم در آن دیده می‌شود. روش نگارش این کتاب بسیار ساده و شیوا و خالی از تکلف است. عبارات آن کوتاه و مفردات تازی آن کم است و بعضی لغات و عبارات پهلوی در آن دیده می‌شود. از این کتاب دو نسخه خطی باقی مانده‌است. یکی نسخهٔ لندن و دیگری نسخه برلن.
علی حصوری در پیشگفتار نسخهٔ تصحیح شدهٔ این کتاب می‌نویسد:
«نوروزنامه را، رساله‌ای که درآن حرف بسیار است- منسوب به خیام شمرده‌اند. اما می‌توان اطمینان کردد که خیام یادداشت‌هایی فراهم آورده بود تا از آن کتابی دربارهٔ نوروز بپردازد و شاید عمرش وفا نکرده و یا اصلاً به آن نپرداخته و یادداشت‌هایش پس از او به وسیلهٔ دیگران به شکل کتاب موجود درآمده است.»
نوروزنامه منسوب به شاعر گران‌مایه و عالی‌قدر ایران خیام است. حکیم ابوالفتح عیاث‌الدین عمربن ابراهیم خیام در ریاضیات و نجوم و فلسفه استاد و سرآمد فضلای مبرز و حکمای مسلم عصر بوده است و در شمار بزرگ‌ترین شعرا و نویسندگان ایران قرار دارد. وی به قرائن، در حدود ۴۰۷ به دنیا آمده و در سال ۵۱۷ در نیشابور درگذشته است. خیام در سال ۴۶۷ به اصلاح و تعدیل تقویم فارسی مبادرت ورزیده و درست‌ترین روش گاه‌شماری را بنیاد نهاده است.
در نوروزنامه اسباب پیدایش جشن نوروز و کشف حقیقت آن و این‌که کدام‌یک از شاهان واضع جشن نوروز بوده و آیین آن و آداب پادشاهان ساسانی در این باب و مطالب گوناگون دیگری آمده است.
این کتاب به‌سعی و تصحیح مجتبی مینوی، و همکاری صادق هدایت، در سال ۱۳۱۲ توسط کتابخانه‌ی کاوه به چاپ رسیده است.