شمس پهلوی: زنان دربار به روایت اسناد ساواک

تدوین: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات

چهارمین مجلد از مجموعه‌ی «زنان دربار به روایت اسناد ساواک» مشتمل است بر اسنادی درباره‌ی «شمس پهلوی» (۱۲۹۶-۱۳۷۴ ش) دختر رضاخان که نمایان‌گر بخشی از هزینه‌های سرسام‌آور اوست. گفتنی است، رضاخان پس از تثبیت موقعیتش به عنوان شاه ایران، شروع به زراندوزی نمود. به تقلید از وی فرزندان و نزدیکانش نیز چنین کردند. از بین فرزندان رضاخان، بچه‌های تاج الملوک موقعیت ویژه‌ای داشتند و رضاخان نسبت به شمس محبت بیش‌تری ابراز می‌کرد. شمس پهلوی با بهره‌گیری از علاقه‌ی پدر، از آزادی عمل بیش‌تری برخوردار بود و رضاخان به علایق او احترام می‌گذاشت و این مساله باعث آزردگی خاطر اشرف نیز گردید. شمس پهلوی برخلاف اشرف به امور سیاسی کم‌تر علاقه نشان می‌داد و در مقابل بیش‌تر وقت خویش را در جمع‌آوری مال و ثروت، زد و بند در امور اقتصادی، زمین‌خواری، خوشگذارانی و عیاشی در گوشه و کنار جهان می‌گذراند، به گونه‌ای که هزینه‌های او بیش‌تر به افسانه شباهت داشت تا واقعیت. حضور در مراسم کشف حجاب و کانون بانوان ایران از جمله فعالیت‌های اجتماعی شمس است. از راه‌های کسب ثروت وی نیز می‌توان به این موارد اشاره کرد: تجارت الماس، تجارت ماشین، تصرف زمین، اعمال نفوذ و باندبازی، و دریافت حقوق و مستمری از دربار. شمس با آغاز طوفان انقلاب اسلامی در ۱۹ شهریور ۱۳۵۷ یعنی دو روز بعد از جمعه‌ی خونین تهران کشور را ترک و به آمریکا سفر کرد. وی سرانجام در سال ۱۳۷۴ در سن ۷۸ سالگی درگذشت و چون به آیین مسیحیت گرویده بود طبق همین آیین به خاک سپرده شد.