ناکامان کاخ سعدآباد - جلد ۱

کتاب «ناکامان کاخ سعدآباد» نوشته خسرو معتضد اثری دو جلدی در حوزه تاریخ معاصر ایران است که نخستین بار توسط نشر زرین در سال ۱۳۷۵ منتشر شد. موضوع اصلی جلد اول بررسی شرایط سیاسی و اجتماعی ایران در فاصله سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۲ است؛ دوره‌ای که با وجود فضای نسبتاً باز سیاسی، تلاش‌ها برای شکل‌گیری دموکراسی و جامعه مدنی به نتیجه نرسید. نویسنده در این کتاب با رویکردی تاریخی و تحلیلی می‌کوشد نشان دهد چرا ایران در آن سال‌ها نتوانست مسیر استقرار نهادهای مدنی و دموکراتیک را طی کند. به همین منظور ابتدا به تعریف جامعه مدنی و زمینه‌های نظری آن می‌پردازد و سپس با بررسی ساختارهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ایران، عواملی را که مانع نهادینه شدن دموکراسی شد تحلیل می‌کند. در بخش‌های مختلف کتاب، نقش حکومت، ارتش، احزاب، نهادهای امنیتی و همچنین ویژگی‌های فرهنگی و تاریخی جامعه ایران در این ناکامی‌ها بررسی می‌شود. نتیجه‌گیری اثر نشان می‌دهد که مجموعه‌ای از شرایط ساختاری و تاریخی، از ضعف نهادهای مدنی گرفته تا تمرکز قدرت و تنش‌های سیاسی دوران پیش از کودتای ۲۸ مرداد، فرصت شکل‌گیری جامعه مدنی پایدار را از میان برد. این کتاب علاوه بر روایت حوادث مهم آن دوره، با رویکردی جامعه‌شناختی به چرایی این ناکامی می‌پردازد و از همین رو برای علاقه‌مندان به تحلیل روندهای تاریخی و سیاسی ایران میانه قرن بیستم منبع مهمی به شمار می‌رود.