حکومت جهانی، توسعه و امنیت انسانی

کتاب حکومت جهانی، توسعه و امنیت انسانی نوشته‌ی کارولین توماس، منتشرشده در سپتامبر ۲۰۰۰ توسط انتشارات Pluto Press، بخشی از مجموعه‌ای تحت عنوان Human Security in the Global Economy است.
در این اثر، توماس با بررسی وضعیت کشورهای دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ میلادی نشان می‌دهد که نگاه به امنیت بین‌المللی به تدریج از محافظت صرف از دولت‌ها به نگرانی درباره امنیت واقعی انسان‌ها، به ویژه در زمینه‌ی نیازهای معیشتی و تحقّق حقوق بنیادین آن‌ها، تغییر یافته است.
او استدلال می‌کند که نهادهای جهانی از جمله صندوق بین‌المللی پول، بانک جهانی و سازمان تجارت جهانی با اجرای سیاست‌های لیبرال‌سازی اقتصادی—در زمینه‌های تجارت، سرمایه و ساختار مالی—به‌جای کاهش، شکاف‌های نابرابری را عمیق‌تر کرده‌اند. به‌نظر او، چنین شکاف‌هایی نه‌تنها سطح خانوار و جوامع محلی را تحت‌تاثیر قرار داده، بلکه امنیت انسانی را در سطح جهانی تهدید می‌کند.
ساختار کتاب در سه بخش تنظیم شده: بخش نخست به چالش مفهوم امنیت انسانی می‌پردازد—از جمله استقرار چارچوب نظری درباره نابرابری و توسعه؛ بخش دوم سیاست‌ها و عملکرد اعمال‌شده در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ در اقتصاد جهانی را بررسی می‌کند؛ و در بخش سوم خواننده را با دو مسیر احتمالی برای آینده مواجه می‌سازد: یک مسیر «اصلاح‌گرایانه» که تغییرات تدریجی از درون ساختارهای موجود را پیشنهاد می‌دهد، و یک مسیر «تحولی» که خواهان دگرگونی بنیادین در نظم توسعه‌ای و حکمرانی جهانی است.
توماس معتقد است که امنیت انسانی فراتر از تامین حداقل مایحتاج فیزیکی است؛ این مفهوم با هویت انسان، کرامت، آزادی انتخاب و مشارکت اجتماعی گره خورده است، و توجه صرف به رشد اقتصادی نمی‌تواند آن را تضمین کند. این دیدگاه او را در کنار جریان‌های نوینی مثل پیشنهاد “امنیت پایدار” یا «رویکرد حقوق‌بنیاد» قرار می‌دهد که نیازمند تمرکز بر جلوگیری از فقر، بیماری و آسیب‌پذیری اجتماعی هستند.
در مجموع کتاب اثری برجسته در حوزه مطالعات توسعه و امنیت بین‌الملل است که با نگاهی ساختاری و انتقادی، نقش نهادهای جهانی را در تداوم نابرابری و تهدید امنیت انسانی بررسی می‌کند، و همچنین مسیرهایی برای رسیدن به توسعه‌ای که انسان در مرکز آن باشد ترسیم می‌کند.