خلاصه کتاب چرا من یک هندو هستم

راهنمای درون‌نگر به تاریخ هندوئیسم

خلاصه کتاب «چرا من یک هندو هستم» (Why I Am a Hindu) جان کلام اثر قابل‌تامل «ششی تارور» (Shashi Tharoor)، نویسنده، سیاستمدار و دیپلمات برجسته هندی است که در سال ۲۰۱۸ منتشر شد.
این کتاب تلاشی است برای تبیین جوهر آیین هندو، باورها و فلسفه آن، و تمایز آن با تفسیرهای افراطی و سیاسی معاصر. تارور با نثری روان و عمیق، ابتدا تجربه شخصی خود از هندوئیسم را به اشتراک می‌گذارد و سپس به کاوش در ابعاد فلسفی، تاریخی و اجتماعی این آیین کهن می‌پردازد. او با بررسی آموزه‌های متون مقدس هندو، اندیشه‌های فیلسوفان و اصلاح‌گران هندی، و تنوع موجود در این سنت، تصویری جامع و چندبعدی از هندوئیسم ارائه می‌دهد. در بخش پایانی کتاب، تارور به نقد جریان «هندوتوا» (ملی‌گرایی هندو) می‌پردازد و استدلال می‌کند که این جریان سیاسی، با جوهر پلورالیستی و متکثر هندوئیسم در تضاد است. این کتاب منبعی ارزشمند برای درک عمیق‌تر این آیین کهن و نقش آن در هند معاصر به شمار می‌آید.

بخشی از کتاب چرا من یک هندو هستم:
«هندوئیسم در ذات خود، آیینی است بی‌نظیر در میان ادیان جهان؛ آیینی بدون بنیانگذار مشخص، بدون کتاب مقدس واحد و بدون سلسله مراتب روحانی مرکزی. شاید تنها دینی باشد که پیروانش می‌توانند خداناباور، یکتاپرست یا چندخداباور باشند، و همچنان خود را هندو بدانند. این تکثرگرایی ذاتی، تحمل و پذیرش راه‌های متفاوت رسیدن به حقیقت، جوهر هندوئیسم است. آنچه ما امروز به عنوان هندوئیسم می‌شناسیم، محصول هزاران سال تکامل تدریجی، گفتگو، مباحثه و تفکر فلسفی است. در طول این مسیر طولانی، هندوئیسم هرگز نظریات متضاد را طرد نکرده، بلکه آنها را جذب کرده و با خود همراه ساخته است. از نظر من، این ویژگی فوق‌العاده‌ای است که باعث شده هندوئیسم، بر خلاف بسیاری از ادیان دیگر، کمتر درگیر جنگ‌های مذهبی یا آزار دگراندیشان شود. ودانتا، یکی از سیستم‌های فلسفی اصلی هندوئیسم، با شعار معروف «اکام سات، ویپرا باهودا وادانتی» (حقیقت یکی است، اما خردمندان آن را به نام‌های مختلف می‌خوانند)، این دیدگاه جهان‌شمول را به زیبایی خلاصه می‌کند. به همین دلیل است که یک هندو می‌تواند به راحتی آموزه‌های عیسی، بودا یا محمد را تحسین کند، بدون اینکه احساس کند به اعتقادات خود خیانت کرده است.
در عصر حاضر، اما، تصویری که برخی از هندوئیسم ارائه می‌دهند، با این سنت غنی و پلورالیستی در تضاد است. «هندوتوا» یا ملی‌گرایی هندو، جریانی است که در قرن بیستم ظهور کرد و تلاش دارد هندوئیسم را به یک ایدئولوژی سیاسی تبدیل کند؛ ایدئولوژی‌ای که غالباً با تعصب، خشونت و تنگ‌نظری همراه است. این برداشت از هندوئیسم، هویت دینی را با هویت ملی یکی می‌داند و مدعی است که تنها هندوها، شهروندان واقعی هند هستند؛ ادعایی که با واقعیت تنوع مذهبی و فرهنگی هند در تعارض آشکار است. پیروان هندوتوا، با نادیده گرفتن سنت پذیرش و مدارای هندوئیسم، به دنبال ایجاد تفرقه و دشمنی میان پیروان ادیان مختلف در هند هستند. آنها تاریخ را بازنویسی می‌کنند تا نقش مسلمانان و سایر اقلیت‌ها در شکل‌گیری هند را کمرنگ جلوه دهند و اغلب با شعارهای تفرقه‌افکن، فضای اجتماعی و سیاسی کشور را مسموم می‌سازند. در واقع، آنچه هندوتوا ترویج می‌کند، نه هندوئیسم اصیل، بلکه نسخه‌ای تحریف‌شده و سیاسی از آن است که با ارزش‌های بنیادی این آیین کهن همخوانی ندارد.»