خلاصه کتاب سرمایه

نقدی بر اقتصاد سیاسی

خلاصه کتاب «سرمایه» (Capital یا Das Kapital) جان کلام اثر بنیادین «کارل مارکس» (Karl Marx)، فیلسوف، اقتصاددان و جامعه‌شناس آلمانی است که جلد اول آن در سال ۱۸۶۷ و دو جلد بعدی آن پس از مرگ مارکس، توسط همکار و دوست نزدیکش فریدریش انگلس در سال‌های ۱۸۸۵ و ۱۸۹۴ منتشر شد. این کتاب که نقد جامعی بر نظام سرمایه‌داری است، به بررسی دقیق و موشکافانه شیوه تولید سرمایه‌داری، مفهوم کالا، ارزش، کار، سود و انباشت سرمایه می‌پردازد. اثر مارکس که حاصل سال‌ها پژوهش در کتابخانه بریتانیا بود، تاثیری عمیق و ماندگار بر اندیشه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جهان گذاشته است.

بخشی از کتاب سرمایه:
«ثروت جوامعی که در آن‌ها شیوه تولید سرمایه‌داری حاکم است، همچون انباشت عظیمی از کالاها جلوه می‌کند و کالای منفرد، شکل ابتدایی این ثروت به نظر می‌رسد. پس تحلیل ما باید با بررسی کالا آغاز شود. کالا در وهله نخست شیئی است بیرونی، چیزی است که با ویژگی‌های خود، نیازهای انسانی را، خواه مستقیم از راه وسایل معاش و خواه غیرمستقیم از راه وسایل تولید، برآورده می‌کند. ماهیت این نیازها، اینکه مثلاً از معده برمی‌خیزند یا از خیال، تفاوتی در اصل قضیه ایجاد نمی‌کند. در اینجا این نکته نیز مطرح نیست که این شیء چگونه نیاز انسان را برآورده می‌کند، مستقیماً همچون وسیله معاش، یعنی شیئی برای مصرف، یا با واسطه، همچون وسیله تولید.
اما کالا تنها به دلیل ویژگی‌های مفیدش یا به خاطر برآورده کردن نیازها، ارزش پیدا نمی‌کند. هر کالا خود را با دو وجه نشان می‌دهد: ارزش مصرفی و ارزش مبادله‌ای. ارزش مصرفی در مصرف یا کاربرد کالا تحقق می‌یابد و این امر تنها در جریان مصرف روی می‌دهد. ارزش‌های مصرفی محتوای مادی ثروت را تشکیل می‌دهند، صرف‌نظر از شکل اجتماعی آن. اما در جامعه سرمایه‌داری، آن‌ها در عین حال حاملان مادی ارزش مبادله‌ای هستند. ارزش مبادله‌ای در وهله نخست به صورت رابطه کمّی، نسبتی که در آن ارزش‌های مصرفی از یک نوع با ارزش‌های مصرفی از نوع دیگر مبادله می‌شوند، نمودار می‌شود؛ رابطه‌ای که پیوسته با زمان و مکان تغییر می‌کند.»