زندگی و افکار قائم مقام فراهانی، میرزا ابوالقاسم

از متن کتاب:
در ایران زمین این سیره مردم روزگار است که هنرمندان و دانشمندان را بر کهکشان می نشانند و سپس وی را بر زمین می کوبند. و با توجه به این مطلب که پس از قتل فجیع قائم مقام، جو زمان به نحوی بوده است که کسی را توانایی چندانی نبوده است که مطالب مستقل یا نسبتاً نزدیک به صحت آورده شود. با این حال همان اندک مطالبی که به وسیله جیره خواران درباره قاجار مانند صاحب روضه الصفا و ناسخ التواریخ و خواب نامه اعتمادالسلطنه و یا شاهزاده دانشمند قاجار حاج فرهاد میرزا در زنبیل یا آثار المعاشرین تالیف فروغ الدین، کتابدار مخصوص قائم مقام و نوشته هایی غالباً مغرضانه و یکسویه و گاهی خلاف واقع و غیر حقیقی در مورد زندگی و مرگ این وزیر دانشمند آمده است. پس از مشروطیت که شرایط بهتری در زندگی مردم ایران به وجود آمد نویسندگان با وجود آزادیهای بیشتر به دلیل کم اطلاعی یا عوامل دیگر، آنگونه که شایسته بوده از عهده برنیامده اند ذکر این نکته ضروری است که نویسندگان خارجی که همانا اغلب سیاستگزاران دولتهای دیگر در ایران بوده اند و همیشه به دنبال نیات خاصی قلم زده اند نیز در مورد قائم مقام نوشته هایی دارند که گاهی قابل اعتنا می نماید. فقط نیاز به دقت و پژوهش فراوان دارد تا شناخت نزدیک به حقیقت زندگی قائم مقام میسر گردد. اگرچه پس از تحولات پیش آمده در عرصه ی تاریخ ادبیات جدید ایران اشخاص و بزرگان بیشماری در جهت روشن شدن گوشه هایی از زندگی این مرد بزرگ و نیز سایر دولتمردان و سیاستمداران و ادیبان قرون اخیر) گامهایی بسیار موثر و مغتمی برداشته اند...