سخنان سزاوار زنان در شاهنامه پهلوانی

از پیشگفتار:
در حماسه های هند و اروپایی، زنان نقش مهمی بر عهده دارند. اما در حماسه های بین النهرینی ایزد بانوان و الاهه ها و برجسته مهم می نمایند و زن در جلوه انسانی اهمیت چندانی ندارد.
ما با تئودور نولدکه همداستان نیستیم که می گوید: «زنها در شاهنامه مقام مهمی را حائز نیستند.» موضوع زن در شاهنامه فردوسی مانند بسیاری دیگر از مطالب این کتاب شگفت، سخت پیچیده است و پرسش انگیز.
نقش زنان در سراسر شاهنامه یک شکل و همسان نیست؛ تفاوت فاحشی است میان زنان داستانهای پهلوانی و زنان عهد ساسانی. شهره ترین زنان ساسانی حتی زنان تاجدار آن سلسله به توانائی و نیرومندی هیچ یک از زنان شاهنامه پهلوانی نیستند.
قهرمانان زن در شاهنامه همگی انسانند، حتی اگر از دنیای اساطیری یا قصه های پریان به روایتهای پهلوانی راه یافته باشند. در شاهنامه پهلوانی زن شبحی گذرا نیست، بلکه چرخ داستان را به گردش در می آورد و گاه نیز خود زمینه ساز حماسه است و عامل اصلی رویدادها. با دقت در منش و خویشکاری زنان حماسی در می یابیم که این داستانها در جوامع چندگانه و در دورانهای متفاوت شکل گرفته اند...